Tafla yfir sögu aldursákvörðunar

Taflan yfir sögu aldursákvörðunar í mynd hér að neðan sýnir aðferðir aldursákvörðunar skráða í tímaröð sem eitt sinn voru við lýði. Fyrir utan sagnfræðilega hluta töflunnar, kom meginhluti upplýsinganna úr bókinni The Age of the Earth, eftir G. Brent Dalrymple, sérfræðing í tímatalsfræði jarðarinnar. Við munum ræða verk hans í næstum færslum.

Frá upphafi tímans og allt fram á 18. öld var hin skráða mannkynssaga í vörslu greindra manna. Sögðu nokkuð þessir sagnaritarar að allir á undan þeim hafi verið fávísir eða ófærir um að skrifa? Gáfu þessir fornu fræðimenn í skyn að þeir eða foreldrar þeirra voru fyrstir til að læra að lesa og skrifa? Varð hellisbúinn skyndilega ‚lærður‘ sem bætti smám saman tungumálagetu sína?

Sjálfmenntaðir menn og konur hafa alltaf verið til, en í flestum skólum í dag er hin skráða mannkynssaga meðhöndluð sem goðsögn og hefur verið skipt út fyrir fræðilegri sögu eða forsögu sem spannar milljónir og jafnvel milljarðar ára. Hvernig gerðist það? Nútíma vísindi gegndi lykilhlutverki í að lasta hina raunverulegu mannkynssögu.

Vinstri dálkurinn í töflunni í myndinni hér að ofan er samantekt á sjö aðferðum aldursákvörðunar. Undir sérhverri aðferð má finna tímabil þar sem sú hún var í háhöfði og mat á aldri jarðarinnar sem leiddur var af aðferðinni. Hinn sögulegi aldur stendur upp úr í einstæðum flokki vegna ungs aldurs, einkum þegar hann er borinn saman við hina „vísindalegu“ aldra. Saga er oft ekki hugsuð sem vísindagrein en Michael Shermer segir í Scientific American að „hún getur verið það“:

Sagan er ekki hugsuð nægilega oft sem vísindagrein, en hún getur verið það ef hún notar ‚aðferð samanburðar‘. (Doing Science in the Past, Michael Shermer, Scientific American, maí 2010, bls. 34).

Shermer var að skrifa gagnrýni á bók sem var gefin út árið 2010 um mismuninn á milli tveggja þjóða sem búa á sömu eyju – Haítí og Dóminíska lýðveldið. Bókin Natural Experiments of History eftir Jared Diamond og James A. Robinson greina frá þáttum sem leiddu til tveggja mjög mismunandi þjóða. Shermer hélt áfram að útskýra að það var kominn tími fyrir vísindamenn til að „virða söguna sem vísindagrein“:

Í þungamiðju allra vísinda er einangrun fáeinna öflugra þátta sem eru ábyrgir fyrir megnið af fervikum þess sem mælt er. Notkun á aðferð samanburðar með slíkum náttúrulegum tilraunum sögunnar er ekki frábrugðið því sem félagsfræðingar og hagfræðingar gera í samanburði á náttúrulegum tilraunum samfélagsins í dag. Svo að tíminn er kominn fyrir vísindamenn til að virða söguna sem vísindagrein og fyrir sagnfræðinga til að prófa sagnfræðilegar kenningar sínar með aðferð samanburðar og með annarri tækni. (Doing Science in the Past, Michael Shermer, Scientific American, maí 2010, bls. 34).

Þetta er einmitt það sem við vonum að lesandinn taki með sér eftir að lesa næstu færslur auk 14. kaflans í UM sem fjallar um líkanið um mannkynssöguna – að skynja meiri virðingu fyrir sögunni sem vísindagrein. Án sögunnar eru engin vísindi, vegna þess að fortíðin sem próf tímans er nauðsynleg sönnun fyrir sérhverja sanna vísindalega uppgötvun.

Lífjarðlagafræði – aldursákvörðun steingervingalaga

Jarðfræðilegi tímakvarðinn, sem er „hvergi til á jörðinni“ nema í öllum kennslubókum í jarðfræði, hófst með lífjarðlagafræði. Berglög voru fyrst aldursákveðin samkvæmt þeim steingervingum sem þau innihéldu. En, eins og við munum sjá síðar og í steingervingalíkaninu, þá voru þetta hrapalleg mistök.

Annað fræðilegt þversnið bergs sem er ekki til eru steingervingalögin. Berglög með steingervingum úr frumstæðum örverum neðst og úr þróuðum spendýrum efst (eins og sagt er fyrir um í þróunarkenningunni) finnast hvergi í heiminum. Hvernig getur jarðfræðilegur tímakvarði, byggður á steingervingalögum, verið áreiðanlegur ef steingervingalögin sjálf eru ekki til?

Þetta leiddi til þess að nútíma vísindi lagði allar aldursákvarðanir sínar undir í einn hlut – aldursákvörðun með geislavirkni:

Lífjarðlagafræði gefur okkur nú ítarlegt kerfi fyrir samsvarandi raðir steina um allan heim. Þó hefur það sínar takmarkanir. Það getur sýnt að einn steinn sé eldri en annar, en ekki nákvæmlega hversu gamall. Með örðum orðum gefur það okkur afstæðan en ekki nákvæman aldur. Með því að vinna úr því hversu hratt lög gætu hafa myndast og með öðrum vísbendingum, ákvörðuðu jarðfræðingar grófan aldur fyrir hinn jarðfræðilega tímakvarða. En það er fyrst með þróun aldursákvörðunar með geislavirkni síðastliðin 50 ár að við getum verið fullviss um að aldrar séu nokkuð nákvæmir. (The Complete Guide To Rocks & Minerals: John Farndon, Anness Publishing, 2006, bls. 35).

Hvað þýðir „nokkuð nákvæmir“ þegar það kemur að aldursákvörðun með geislavirkni á berglagi sem jarðfræðingar viðurkenna að sé hvergi til á jörðinni? Jarðfræðingar svara þessu með því að útskýra að ‚hlutar‘ úr þessum tímakvarða séu til á mismunandi stöðum. Það leiðir til áhugaverðrar spurningar:

Framreikningur! Hins vegar er sá framreikningur sem sameinar mismunandi lög jarðskorpunnar úr ýmsum stöðum í heiminum í einn ‚jarðfræðilegan tímakvarða‘ hræðilega villandi. Vandamálið versnar enn frekar með þeirri staðreynd að aldursákvörðun með geislavirkni getur aðeins verið framkvæmd á steinum sem hafa einhvern tímann bráðnað.

Þetta skapar stórt vandamál, vegna þess að megin þorri setefna á jörðinni hefur aldrei bráðnað og kom ekki úr bráðnuðu bergi. Þannig að jarðvísindamenn eru fastir, vitandi að þeir geta ekki aldursákvarðað flest setefni á beinan hátt, né heldur steingervinga, sé aldursákvörðunin gerð með geislavirkni. Hvernig geta þeir þá verið „fullvissir“ um að jarðfræðilegi tímakvarði þeirra sé „nokkuð nákvæmur“?

Þróunarsinnar en einnig mannfræðingar vita að það er engin áreiðanleg aðferð um aldursákvörðun til sem aldursákvarðar steingervingana sjálfa. Þeir verða að snúa sér að jarðfræðinni til þess að fá aldrana sína. Uppgötvun hinnar nýju jarðfræði í vatnsplánetulíkaninu þýðir að við vitum núna að grundvöllur sá er nútíma jarðfræði byggir á – er sandur. Til að sýna þetta enn frekar, munum við rannsaka sögu aldursákvörðunar sem sýnir hvernig kenningar um aldur jarðarinnar hefur í fyrstu verið viðurkenndur – en síðar hafnaður.

Tímakvarðinn sem var aldrei til

Í líkaninu um allsherjar flóðið er jarðfræðilegur tímakvarði ásamt dularfullu nöfnin á berglögunum í þversniði bergs óþörf. Þau voru reyndar aldrei til og rannsakendur sjálfir viðurkenna almennt að berglögin „séu hvergi til á jörðinni“:

Jarðfræðilegur tímakvarði

Jafnvel þótt að slík berglög séu hvergi til á jörðinni, er ítarlegur tímakvarði sem byggir á þau notaður víða. (The Complete Guide To Rocks & Minerals: John Farndon, Anness Publishing, 2006, bls. 35).

Hugsaðu þér hvað gerist þegar við notum röng líkön til að myndgera heiminn í kringum okkur. Vísindin notuðu eitt sinn líkan af sólkerfinu byggða á jarðmiðju. Voru forspár um hreyfingu reikistjarna að virka? Nei. Galen gerði frægt líkan af mannslíkamanum út frá líffærafræði apa – voru skurðaðgerðir byggðar á því líkani áreiðanlegar? Nei. Hvers vegna ætti það að vera eitthvað öðruvísi í jarðvísindum? Jarðfræðilíkan nútíma vísinda er tröllriðið af fjölmörgum leyndardómum, frávikum og ráðgátum sem eru óútskýranlegar í dag.

Jarðfræðilegur tími er afleiðing langs lista af jarðfræðilegum villum sem skráðar eru í UM. Falskenningarnar um óratíma og kviku, sem eiga að vera drifkraftur flekahreyfinga, hafa nokkuð sameiginlegt: hvorug þeirra er rétt og báðar eru hinum virta föður jarðfræðinnar til hróss – James Hutton.

Framreikningur Mark Twains

Hinn vel þekkti rithöfundur, háðsádeiluhöfundur og skipstjóri fljótbáts, Mark Twain, hafði mjög gaman af að skrifa um Mississippi fljótið. Í bók hans Life on the Mississippi, dró hann upp mynd af getgátum nútíma vísinda um tíma:

Ef ég nú myndi vilja vera einn af þessu þunglamalegu vísindafólki, og blaðra til að sanna hvað hafi gerst fyrir löngu síðan með því sem gerðist á ákveðnum tíma fyrir stuttu síðan, eða hvað muni gerast langt í framtíðinni með því sem gerðist á síðustu árum, þvílíkt tækifæri það væri!

Jarðfræðin hafði aldrei slíkt tækifæri, né slíkar nákvæmar dagsetningar til að rökræða út frá! Né heldur ‚þróun tegunda‘! Ísaldir eru frábærir hlutir, en þeir eru óljósir – svo óljósir. Vinsamlegast takið eftir:

Á 176 ára tímabili hefur neðri hluti Mississippis styst um 389 km. Þetta eru smávægilegir 2 km á ári að meðaltali. Þess vegna getur hvaða spakur maður sem er, sem ekki er blindur eða fáviti, séð að á gamla sílúr tímabilinu fyrir einum milljón árum í nóvember, hafi neðri Mississippi verið tveimur milljónum kílómetrum lengri og stokkið yfir Mexíkóflóann líkt og veiðistöng. Og með sama hætti gæti hver sem er séð að eftir 742 ár mun Mississippi fljótið aðeins vera 2 km að lengd, og Cairo og New Orleans munu sameina götur sínar og fólk mun rölta rólega með einn borgarstjóra og eitt sameiginlegt borgarráð. Það er eitthvað heillandi við vísindi. Maður fær slíkan aragrúa af getgátum til baka út úr smávægilegu innleggi staðreynda. (Life on Mississippi: Mark Twain, upphaflega gefið úr af James R. Osgood & Co., 1883).

Með pælingum Mark Twains sjáum við að jarðfræðilegur tími er einfaldlega getgáta sem byggð er á smávægilegu innleggi staðreynda. Á virðulegri og fræðilegri máli mætti kalla þetta framreikning. Webster orðabókin útskýrir framreikning sem „ákvörðun (óþekktrar stærðar) út frá einhverju sem er þekkt; getgáta.“ (Webster´s Universal College Dictionary: Random House, Inc., 1977, bls. 284).

Framreikningur getur verið gagnlegur í stærðfræði og tölvulíkönum en hann ætti aldrei að vera notaður til þess að skilgreina breiðar hugmyndir í náttúrunni eins og jarðfræðilegan tímakvarða. En það er nákvæmlega það sem nútíma vísindi hafa gert – að álykta að jarðfræðilegur tími sé ‚þekktur‘ út frá óþekktum hlutum, sem þýðir ekkert annað en það sem orðabókin segir að það sé – getgáta.

Allsherjar flóðið kemur í stað jarðfræðilegs tíma

Jarðfræðilegur tími var ekki bara grundvallaður á gallaðri hugmynd um síðstöðu, heldur inniheldur hann þá ótraustu heimspeki að gjörvöll jörðin upplifi breytingartímabil þar sem sjávarstaða ýmist fellur eða rís. Slíkt leyfir myndanir á gríðarstórum víðáttum af kalksteini, leirsteini og sandsteini. Enginn hefur þó nokkurn tímann sýnt að þetta gæti verið mögulegt og það er engin raunveruleg vísindaleg sönnun til fyrir landris eða niðurstreymi fleka á löngum tíma. Enn fremur gætu milljarðar ára langt rof ekki myndað stóru slétturnar sem finnast í sérhverri heimsálfu. Myndun flatlendis er mikill leyndardómur í nútíma jarðfræði, en stóru flatlendin á jarðskorpunni mynduðust á mjög skömmum tíma. Uppbrot Pangaea og hæg hreyfing flekanna í kjölfarið á jarðfræðilegum tíma myndi leyfa þróun á mjög mismunandi jarðfræðilegum svæðum á svo löngum tíma, sem er í ósamræmi við samanburð á í raun svipuðu bergi og setlögum um allan heim.

Það er aðeins eitt svar: það hlýtur að hafa verið allsherjar viðburður í öllum heiminum sem myndaði svona álíka setlög, og þessi viðburður var allherjar flóðið (AF).

Fleiri vísindalegar sannanir eru til um AF en um nokkurn annan jarðfræðilegan viðburð á heimsvísu í sögu jarðarinnar. Eftir að víðsýnir einstaklingar hafa farið yfir hauginn af vísbendingum um flóðið, er næsta rökrétta skrefið að gera sér grein fyrir því að stórflóðið kemur í staðinn fyrir jarðfræðilegu tímatöflunni í nútíma vísindum. Hin raunverulega jarðfræðilega tímatafla er til fyrir setlög allsherjar flóðsins.

Í vatnsplánetulíkaninu uppgötvuðum við mikilvægi hlutverks vaþrývarma ferla fyrir myndun bergs, einkum þeirra steinmyndana á meginlöndunum sem urðu til í AF. Í fyrsta sinn hafa rökfræðilegur og sannanlegur uppruni á lögum á hinum gríðarlegum sandi, karbónati, salti, olíu, gasi og málmgrýti verið afhjúpaður. Það er til gríðarlegt magn af vísbendingum og ummerki á yfirborði jarðarinnar sem sýnir að myndun steinda varð til „á staðnum“, það er að segja nákvæmlega á yfirborðinu þar sem þær liggja í dag, og mynduðust þær fyrir nokkrum þúsundum ára síðan.

Í AF kaflanum eru til fullt af dæmum um jarðfræðilega viðburði sem áttu sér stað fyrir aðeins nokkrum þúsund árum síðan. Jarðskjálftauppruni Miklagils sem sýndur er í næstu mynd er eitt slíkt dæmi sem staðfestir hversu ungt Miklagil er og þann óvenjulega jarðskjálfta sem myndaði það þegar 350 m hátt misgengi klauf gilið. Þessi gífurlegi viðburður átti sér stað stuttu eftir flóðið þegar jarðskorpan hreyfðist rólega í upphaflega stöðu, reis eftir að hafa fallið saman vegna lækkunar á snúningshraða jarðar sem AF halastjarnan orsakaði. Þessi nýi uppruni Miklagils útskýrir rökrétt hvernig gilið myndaðist eftir allherjar flóðið á þessum miðdepli í sögu jarðarinnar.

Út frá áþreifanlegum sönnunum fyrir AF munum við þróa nýja vísindalega aðferð aldursákvörðunar, byggða á flóðinu. Vísað verður í hana sem flóðdagsetninguna. Þessi nýja aðferð aldursákvörðunar mun verða komið á fót samkvæmt jarðfræðilegum staðreyndum AF, sem eru gerð fullgild af hinum einstæða umhverfi sem steindir mynduðust í á meðan flóðið stóð yfir. Aðrar aðferðir aldursákvörðunar byggða á flóðinu munu vera rædd í undirkafla 10.10.

Bylting Huttons

Það sem Hutton klárlega gerði er að hann hóf „vitsmunalega byltingu“ sem innihélt jarðfræðilegan tíma, nútíma jarðfræði og þróunarlíffræði:

Einhvern tímann á árinu 1784 var formlegt boð sent til Hutton, þar sem hann átti að kynna almenningi tvær lexíur um kenningu sína um jörðina. Þetta mikils virta boð neyddi Hutton til að setja saman vinnuna og hugmyndirnar sem hann hafði haft síðastliðin rúm þrjátíu ár. Og það kveikti síðar á vitsmunalegri byltingu sem svo leiddi til nútíma jarðfræði, þróunarlíffræði og skilning á réttum aldri jarðarinnar. (The Man Who Found Time, James Hutton and the Discovery af the Earth´s Antiquity: Jack Repcheck, Perseus Publishing, 2003, bls. 143).

Einmitt þessi mikilvæga yfirlýsing – að bylting Huttons hóf jarðfræði og líffræði eins og við þekkjum þau í dag – ætti að opna augu okkar í öllum þessum kafla og í hinum næsta sem fjallar um þróunarfalskenninguna. Ef bylting hóf þessar vísindagreinar, þá þarf byltingu til að breyta þeim, umræðuefni sem fjallað verður um síðar.

Hutton féll í sömu gildru og Einstein og Darwin féllu í síðar. Hutton og Darwin stunduðu báðir umfangsmiklar rannsóknir á náttúrunni, en ekki er hægt að segja það sama um Einstein. Engu að síður klikkuðu allir þrír í því mikilvægu hlutverki að vera tilraunakenndir vísindamenn. Að einfaldlega að ímynda sér kenningu eða rannsaka eitthvað uppfyllir ekki kröfurnar á alhliða vísindaaðferðunum. Vísindamenn verða að geta spáð og síðan vinna að því að ákvarða hvort slíkar spár muni gerast. Ef vísindamaður keppist ekki eftir því að búa til spár á virkan hátt og stundar ekki tilraunastarfsemi til að sannprófa kenningarnar, þá er í raun mjög lítil vísindi stunduð. Þetta er ástæðan fyrir því að allir þessir þrír nútíma vísindamenn misfórust. Eigið viðhorf Huttons gagnvart tilraunum var fálátt:

Ungi aðalsmaðurinn [James Hall] var efnilegur efnafræðingur og snemma upp úr 1790 spurði hann Hutton hvort hann gæti framkvæmt nokkrar tilraunir á basalti. Af einhverjum óljósum ástæðum fannst Hutton að hvers konar slíkar tilraunir myndu vera árangurslausar og hvatti Hall til spara sér ómakið. (The Man Who Found Time, James Hutton and the Discovery af the Earth´s Antiquity: Jack Repcheck, Perseus Publishing, 2003, bls. 170).

Ef Hutton hefði framkvæmt einfalda tilraun með því að bræða basalt, hefði honum orðið ljóst að kenning hans um uppruna basalts sé vafasöm. Ef nútíma jarðfræðingur myndi framkvæma tilraunina í dag, myndu hann vita að basaltsetlög sem finnast á yfirborði meginlandanna gætu ekki hafa komið úr eldfjöllum á þurrlendi, heldur mynduðust öllu heldur undir djúpum sjó fyrir ekki svo löngu síðan. En það myndi hins vegar ekki passa vel inn í falskenninguna um jarðfræðilegan tíma.

Falskenningin um jarðfræðilegan tíma er sýnd í myndinni hér að ofan. Dálkurinn til hægri sýnir tímann í milljón árum. Þessa töflu eða einhverja álíka henni er hægt að finna í öllum nútíma jarðfræðibókum og hún er kennd eins og um staðreyndir væru að ræða – sem er ástæðan fyrir því að hún er köllum falskenning hér í UM.

Nemendur eiga oft í vandræðum með að læra utan að öll þessi skrýtnu nöfn sem standa fyrir ákveðin tímabil eða tíma, en þau byggja á röngum jarðfræðilegum forsendum sem gerðar voru löngu áður en nútíma kenningar um aldursákvörðun og samsvarandi tækni voru aðgengilegar. Í köflum 5-8 er fjallað um að til viðbótar við kreddukvikuna og falskenningunni um veðrun og rof á löngu tímabili, þá hafa kenningarnar um sístöðu, landris og niðurstreymi fleka allar verið grundvallaðar á röngum jarðfræðilegum forsendum og að jarðfræðingar hafa aldrei í raun sannað tilvist þeirra. Reyndar styðjast nú margir rannsakendur sem vitnað hefur verið í í síðustu köflum, við nýjar tæknilegar og jarðfræðilegar vísbendingar til að draga í efa og jafnvel fordæma sumar kenningar í nútíma jarðvísindum. Slíkir víðsýnir rannsakendur eru að leita að nýjum líkönum sem myndu binda endi á rétttrúnað í gömlum jarðfræðikenningum.

Í einni nútíma kennslubók í jarðfræði getum við lesið um það hvers vegna James Hutton ‚fann upp á‘ jarðfræðilegan tíma:

Að vinna með þessum nýja jarðfræðilegum tímakvarða þurftu jarðfræðingar að breyta um hugsunarhátt um jörðina. Þetta ferli nýrrar gerðar hugmyndavinnu var stjórnað af James Hutton síðla á átjándu öld og á í nítjándu öld var það Charles Lyell, höfundur einna af fyrstu og áhrifamestu jarðfræðibókum (Principles of Geology). Með því að fylgja í fótspor þessara tveggja fræðimanna, komust jarðfræðingar að þeirri þekkingu að plánetan var ekki mynduð með röð náttúruhamfara á nokkur þúsund árum eins og margir trúðu, einkum þeir sem viðurkenndu fyrsta kapítulann í fyrstu Mósebók sem bókstaflega frásögn um sköpun jarðarinnar. Öllu heldur var jörðin afrakstur venjulegra jarðfræðilegra ferla sem stóðu stöðugt yfir á miklu lengri tímabilum. (Understanding Earth: Frank Press, Raymond Siever, W.H. Freeman and Company, 1998, bls. 228).

Enn og aftur, við munum koma fram með greinileg gögn sem sýna að Hutton, Lyell og nútíma jarðfræði hafi aldrei sannað að „jarðfræðilegur tímakvarði“ sé raunverulegur. Öllu heldur, eins og við munum brátt sjá, höfðu jarðfræðingar sem „komust að þeirri þekkingu“ stefnumið: að vera á móti öllu í fyrstu Mósebók – hvort sem frásögnin sé sönn eða ekki.

Óratími var fundin upp til að leysa skráða mannkynssöguna af hólmi, umræða sem tekin verður upp síðar. Hvorki Hutton né Lyell, né fyrri nútíma jarðfræðingar, gátu litið inn í framtíðina þar sem hamfarir á borð við sprengingu St. Helen fjallsins, skjálftaflóðbylgjur og jarðskjálftar myndu gersamlega breyta þann hátt sem jarðfræðin lítur á setlög myndast með tímanum. Ímyndaða sístöðukenning Huttons er smám saman að deyja út, jafnvel innan jarðfræðisamfélagsins. Þrátt fyrir þetta reyna enn margar nútíma jarðfræðibækur að halda fast í þessa villu, og sporna við flóði sannleikans, með því að halda lífi í þeirri meginreglu sem gjörvöll nútíma jarðfræði var byggð á:

Einnig innbyggt í hugsunarhætti Huttons og sem sett var kröftuglega fram í kennslubók Lyells, var sístöðuhyggjan – sem, eins og kom fram í kafla 1, segir að ferli sem við sjáum móta jörðina í dag eru þau sömu og hafa verið að verki í gjörvallri sögu jarðarinnar. (Understanding Earth: Frank Press, Raymond Siever, W.H. Freeman and Company, 1998, bls. 228).

Jarðfræðilegur tími á rætur sínar að rekja í sístöðuhyggjunni og sú tilhæfulausa hugmynd er í vaxandi mæli hrakin af nútíma jarðfræði.

Aldursblekkingin

Ein grundvallarspurning liggur í kjarna málsins: gerðu vísindamenn einfaldlega mistök í aldursgreiningu sinni eða var einhver einskær ásetningur um aldursblekkingu?

Til að vera alveg skýr – engar vísbendingar um víðtækan ásetning um blekkingu fundust meðal vísindamanna í dag. Líklega er það reyndar næstum ómögulegt að samhæfa heildstætt samsæri sérmenntaðra vísindamanna. Ráðvendni er innbyggð í starfsgreininni og upplýsingar breiðast út of auðveldlega til að það gæti gerst – en það þýðir ekki að fáir geta ekki blekkt marga!

Sagan hefur sýnt okkur þetta æ ofan í æ. Hér á eftir fylgir eitt dæmi af mörgum þar sem einstaka vísindamenn gátu blekkt heila starfsgrein og jafnvel heilt land sem þeir bjuggu í. Blekkingin sem beitt var í aldurssetningu þeirra hefur sérstaka þýðingu og munu næstu færslur fletta ofan af röngum aðferðum aldurssetninga sem notaðar voru á síðustu öld og munu þær að lokum sýna hvers vegna jafnvel algengustu aðferðir sem notaðar eru í dag til að reyna að aldursgreina steina og lífræn efni eru hrapallega ófullnægjandi. Síðan munum við skipta út aldurblekkingunni með raunverulegum vísindalegum sönnunum sem hver sem er getur séð og endurtekið, sem sýnir raunverulegan aldur líffræðilegra og jarðfræðilegra ferla.

Þýska aldursblekkingin í vísindum

Þýska aldursblekkingin í vísindum er mikilvægt dæmi um að vísindalegur orðstír er settur ofar en vísindalegur sannleikur. Í þessu tilfelli var sannleikurinn hulinn heiminum í rúmlega þrjá áratugi á meðan fræðibækur og vísindamiðlar greindu frá aldursákvörðun með geislakolum á hauskúpu neanderdalsmanni sem tugi þúsunda ára gamla. Menn lærðu að hinn „íburðarmikli prófessor“ Reiner Protsch von Zieten hafði hagrætt dagsetningarnar sem í raun voru aðeins nokkur þúsund ára gamlar. Rannsakendur greindu frá því árið 2004 að „við þurfum að skrifa forsögulegan tíma upp á nýtt“:

Sagnfræðingar steinaldar óttast að þeir munu þurfa að kasta út kenningum sínum um neanderdalsmanninn eftir að efasemdir hafa komið upp um aldurákvörðun með geislakolum á hauskúpu, framkvæmd af leiðandi mannfræðingi.

Vinna hins íburðarmikla prófessors, Reiner von Zieten, sýndi að neanderdalsmaðurinn lifði norðanvert í Evrópu. Útreikningar á leifum af hauskúpu sem fannst við Hahnofersand, nálægt Hamborg, sögðu að þær voru 36.000 ára gamlar.

Þó hafa nýrri rannsóknir í rannsóknarstofu um aldursákvörðun með geislakolum við Oxford háskólanum leitt í ljós að þær voru aðeins 7.500 ára. Á þessum tíma var hinn viti borni maður nú þegar greinilega kominn fram og neanderdalsmaðurinn orðinn útdauður.

Chris Stringer, sérfræðingur á steinöldinni og forstöðumaður fyrir uppruna mannsins í náttúrusögusafninu í London, sagði: ‚Það sem talið var meiriháttar sönnunargagn sem sýndi að neanderdalsmaðurinn lifði einu sinni í norðanverðri Evrópu hefur helst úr lestinni. Við þurfum að skrifa forsögulegan tíma upp á nýtt.‘ (Tony Paterson, Neanderthal Man never walked in northern Europe).

Það er vissulega undarlegt hversu langt þessi prófessor gat tekið fölsun sína og gabbað heiminn, þar á meðal „sérfræðinga“ á sviði aldursákvarðana, í rúmlega 30 ár:

Prófessor von Zieten sem hefur miklar mætur á stórum Havana vindlum og Porsche bílum, hefur verið talinn sérfræðingur á sviði aldursákvarðana með geislakolum síðan á 8. áratugnum. Hann hefur kannað hundruði forsögulega beinafundi í Evrópu og Afríku síðastliðin rúm 30 ár.

Nú hins vegar innihalda mikilvægar leifar sem vísindamenn í Oxford ekki lengur telja vera forsögulegar, kvenmanns hauskúpu ‚Bischof-Speyer‘, sem fannst nálægt suðvestur þýska bænum Speyer, með óvenju góðar tennur. Vísbendingar þeirra leggja til að hún er 3.300 ára gömul, en ekki 21.300 ára.

Önnur greinileg röng aldursákvörðun innihélt, að því er fullyrt var, forsöguleg hauskúpa sem var uppgötvuð nálægt Paderborn árið 1976 og sem talin var elstu mannsleifar sem nokkurn tímann hafði verið fundin á svæðinu. Prófessor van Zieten aldursákvarðaði hauskúpuna sem 27.400 ára gamla. Síðustu rannsóknir sýna hins vegar að hún var úr eldri manni sem dó í kringum 1750.

Þýska mannfræðisafnið í Herne, sem á Paderborn hauskúpuna, mislíkaði niðurstöðurnar svo mikið, að þeir gerðu eigin rannsókn. ‚Við létum skera upp hauskúpuna og það var enn óþefur af henni,‘ sagði safnstjórinn Barbara Ruschoff-Thale í síðustu viku. ‚Við erum auðvitað mjög vonsvikin.‘ (Tony Paterson, Neanderthal Man never walked in northern Europe).

„Sérfræðingurinn í aldurákvörðun með geislakolum“ orsakaði ótrúlega „hörmung í aldursákvörðun“:

Í skýrslunni þeirra hins vegar, lýstu báðir mannfræðingarnir þessu sem ‚hörmung í aldursákvörðun.‘

Hneykslið sem kaffærði prófessor von Zieten heldur áfram. Lögreglan er að rannsaka ásakanir að hann hafi reynt að selja 280 hauskúpur af simpönsum til kaupenda í Bandaríkjunum fyrir 70.000 dollara. (Tony Paterson, Neanderthal Man never walked in northern Europe).

Protsch vissi ekki einu sinni hvernig átti að stjórna sinni eigin vél sem aldurákvarðar með geislakolum. Prófessorinn bjó til sitt eigið nafn og eigin titil og tók nafnið von Zieten frá frægum prússneskum hershöfðingja. Hann var í raun sonur fyrrverandi meðlims nasistaflokksins. Protsch var rekinn úr háskólastöðu sinni og neyddist hann til að fara á eftirlaun, en þriggja áratuga tjón varð raunin. Allar kenningar neanderdalmannsins og aldri tengda honum, hafa orðið fyrir áhrifum þessa svindls aldursákvörðunar.

Er jarðfræðilegur aldur mikilvægur fyrir vísindin?

Er raunverulegur aldur jarðarinnar virkilega það mikilvægur? Með myndinni hér að neðan fylgdi eftirfarandi tilvitnun:

Jarðfræðileg saga jarðarinnar hófst fyrir 4,567 milljörðum ára síðan þegar reikistjörnur sólkerfisins mynduðust úr stjörnuþoku, skífulaga ryk- og gasmassa sem voru afgangar frá myndun sólarinnar. Ytri lög plánetu jarðar, upphaflega bráðnaðir, kældust til að móta fasta skorpu þegar vatn byrjaði að safnast í andrúmsloftinu. (Wikipedia).

Gæti þessi jarðfræðilega saga jarðarinnar verið rétt ef jörðin var aldrei „bráðnuð“ eða ef hún myndaðist ekki úr ryki og gasi frá sólinni? Eins og við höfum séð, er jörðin vatnspláneta en ekki kvikupláneta og þess vegna hlýtur gjörvöll jarðfræðileg saga jarðarinnar sem byggir á kenningu um kvikuplánetu að vera röng.

En hvernig hefur þessi ranga jarðfræðilega saga jarðarinnar áhrif á vísindarannsóknir á öðrum sviðum? Til að byrja með, fræðin um hegðun mannsins – sálfræði – eru byggð á kenningum um jarðfræðilegan tíma sem koma úr mannfræði. Á sama hátt byggir mannfræðin aldur sinn og þróunarkenningar á líffræði, fornleifafræði og steingervingafræði. Þessar greinar, saman með stjörnufræði og alheimsfræði, leiða aldur sinn á alheiminum, jörðinni og mannkyninu af hinum ætlaða fræðilega aldurs sem kemur úr jarðfræðinni.

Vegna þess að öll vísindin byggir flestar kenningar sínar á jarðfræðilegum tímakvarða og vegna þess að jarðfræðin hefur verið í myrkum tíma vísindanna síðustu 100 árin, þá ættum við að búast við að sjá kenningar sem byggðar eru á mörgum villum.

Raunveruleikinn er sá, að flestar vísindagreinar hanga á bláþræði jarðfræðilegs tíma sem er ástæðan fyrir því að það er svo mikilvægt að komast að sannleikanum um jarðfræðilegan tíma. Til að segja það á einfaldan hátt, þá eru hinir svokallaðir ‚aldrar‘ í nútíma jarðfræði rangir og það eru einnig öll önnur vísindi sem byggja forsendur sínar á þessum öldrum – á lifandi sem og líflausum efnum. Síðustu 700 blaðsíðurnar (UM Bindi I) hafa snúið gömlu jarðfræðilíkönunum á hvolf, þannig að jarðfræðilegi tíminn hlýtur einnig að hvolfast.

Tengslin á milli kviku og aldur jarðarinnar

Eftir að vera búinn með kaflann um kvikufalskenninguna, gætir þú verið að spá í því, hvers vegna vísindin halda áfram að styðja kenninguna um kvikuplánetu í svo miklum mæli, einkum þegar svo margar áþreifanlegar sannanir mæla á móti henni. Ein megin ástæðan fyrir því að kvikan er svo rótföst í hinni fræðilegri burðargrind nútíma vísinda, er að tilvist kviku er undirstaðan fyrir aldurssetningu jarðarinnar.

Hugmyndin um milljónir eða milljarðar ára sem við höfum heyrt allt okkar líf er grundvölluð nánast gersamlega á tilvist kviku. En bráðin kvika er vissulega ekki föst undirstaða til að byggja aldur jarðarinnar á. Eftirfarandi skref telja upp hugsanlegar niðurstöður úr núverandi kenningu tímasetninga sem byggð er á kviku:

1. Matið 4,5 milljarðar ára aldur jarðarinnar er byggt á aldursákvörðun með greiningu geislavirkra efna á storkubergi.
2. Aldursákvörðun með greiningu geislavirkra efna á storkubergi er byggð á tilvist kviku vegna þess að geislunar-‚klukkan‘ er endurræst þegar berg bráðnar.
3. Það eru engar reynslusannanir til fyrir því að kvika sé til og kaflinn um kvikufalskenninguna sýndi að það er engin kvika í jörðinni.
4. Þess vegna er aldursákvörðun með greiningu geislavirkra efna á storkubergi byggð á fölskum forsendum.
5. Vísindaleg bylting mun eiga sér stað þegar tilhæfulausa aldursákvörðun með greiningu geislavirkra efna er fjarlægð úr nútíma vísindum.

Síðasta skrefið virðist ef til vill vera nokkuð róttæk yfirlýsing – en sú undirstaða sem nútíma vísindi hafa grundvallað alla sína aldursburðargrind á er kvika og þau sjá einfaldlega enga aðra möguleika á aldursákvörðun. Vísindaleg bylting í aldursákvörðun er óumflýjanleg og þegar hún mun eiga sér stað, þá mun hún hafa keðjuverkandi áhrif á öll vísindin. Engin grein mun vera ósnortin vegna þess að aldursákvörðun er undirstöðuatriði allra vísindagreina.

Ef til vill er það auðveldara að skilja hvernig slík breyting muni eiga sér stað með því að íhuga sannindin í kafla 4: Áfram til vísindalegra byltinga. Áður en vísindaleg bylting geti átt sér stað, verður fyrst kreppa að vera til staðar. Nútíma vísindi byggði sitt langtíma kerfi aldursákvörðunar á rangri kvikufalskenningu og þetta er það sem verður að kreppu. Þetta er bara spurning um tíma.

Hvernig getum við virkilega vitað að kvikan sé ekki til? Enginn hefur nokkurn tímann séð kviku, né séð raunverulega sönnun um tilvist hennar. Munið að kvika er ekki hraun! Auk þess, byggt á beinum sönnunum, hrekur sérhvert þessara eftirfarandi athugana (þessi voru útskýrð í kaflanum um kvikufalskenninguna) tilvist kviku:

1. Kvika ögrar varmaflæði eðlisfræðinnar.
2. Geislavirk kvika er goðsögn.
3. Kvars er ekki gler.
4. Náttúrulegir steinar hafa þrýstirafeiginleika.

Sérhvert þessara fjögurra vísindalegra athugana (og annara í kaflanum um kvikufalskenninguna) sýnir að kvika sé ekki til og það er bara spurning um tíma hvenær hin fræðilega tíma-klukka jarðfræðinnar hættir að tifa.

Til eru þeir sem eru efins um þörfina til að breyta tímakvarða jarðfræðinnar. Jafnvel þótt hægt væri að treysta aldursákvörðun með greiningu geislavirkra efna að einhverju leyti, þá er kvika samt ekki til og vegna þess að aldur jarðarinnar hefur byggður á aldursákvörðun, að því er fullyrt er, kvikusteinum (storkuberg) – þá er matið á aldri jarðarinnar rangt!

Bindi II og Aldurslíkanið

Nú styttist í útgáfu á Universal Model, Bindis II. Eins og sjá má, prýðir sjálfur Seljalandsfoss sem forsíðumynd utan á kápunni. Á meðan Bindi I heitir Jarðarkerfið, þá nefnist þetta nýja bindi Lífkerfið. Þar halda kaflanúmerin áfram frá fyrsta bindinu og hefst þá nýja bókin á kafla 10. Hér að neðan er kynning á þessum 10. kafla sem nefnist Aldurslíkanið.

Bindi II, sem hefur verið aðgengilegt á rafrænu formi í þó nokkra mánuði, hefur eftirfarandi kaflaheiti: Aldurslíkanið, Steingervingalíkanið, Þróunarfalskenningin, Líflíkanið, Líkanið um heimssöguna, Clovis-líkanið og Mannslíkanið.

Milljónir ára. Milljarðar ára. Hversu gömul er jörðin raunverulega? Við höfum kynnst mörgum kenningum í lífinu okkar varðandi aldur jarðarinnar og aldur hluta sem lifðu á jörðinni. Flestir hneigjast til að hunsa smáatriðin þeirra aðferða sem notaðar eru til að greina þennan aldur.  Of oft viðurkennum við eða höfnum aldurskenningum án þess að skilja eða þekkja þær, vegna þess að nútíma vísindi hafa gert smáatriðin of flókin. Það sem við höfum gert í aldurslíkaninu, er að taka smáatriði þúsundir blaðsíðna um aðferðir aldurssetninga og dæmi úr þeim, og skipulagt þær á þann hátt sem leyfir kynningu á þeim á einfaldan hátt. Síðan tókum við samantekt á aldurshugmyndum og settum þær í samhengi við hið nýja Alhliða líkan (UM).

Í þessum kafla munum við fjalla um smáatriði hverrar aðferðar aldurssetninga og rannsaka vísindalegar sannanir til að meta hvaða aðferð aldurssetninga virkar og hvaða aðferð ber engan árangur. Kaflar úr fyrsta bindi UM hafa undirbúið jarðveginn þannig að rétt mat á aðferð aldurssetninga geti átt sér stað. Vegna þess að núverandi aldursfalskenningar hafa verið uppi í svo langan tíma og vegna þess að þær eru svo djúpt greyptar í hugum manna, mun það líklega taka fleiri ár fyrir hinar einföldu staðreyndir þessa kafla til að ná festu og endurnýja gömlu hugmyndirnar. Í dag hafa langflestir vísindamenn og rannsakendur ekki sjálfir framkvæmt aldursgreiningu með greiningu geislavirkra efna og þekkja líklega ekki smáatriðin í þessum kafla. Þeir hafa einungis samþykkt kenningar sem eru dreifðar í nútíma vísindum eins og þær væru réttar. Á hinn bóginn eru langflestir meðal almennings ekki sannfærðir um að aldrarnir séu réttir. Ef maður hugsar um það, eru allar greinar vísindanna og sérhver hlið náttúrunnar háðar aldursgreiningu eða eru tengdar henni. Viðmiðunargleraugu aldursgreiningu sem maður lítur í gegnum, ákvarðar hvernig litið er á alheiminn og hefur að lokum áhrif á það hvernig lítum á sjálf okkur. Með það í huga verður það mikilvægt að uppgötva og staðfesta hinn rétta aldur allra hluta.

Ein leið til að greina réttan aldur frá röngum, er að leita að samræmi. Sannleikur, eða réttur aldur, mun vera sá sami í gær, í dag og á morgun. Þegar við leiðréttum gamlar og ósannanlegar aðferðir aldurssetninga og skiptum þeim út fyrir nýrri og sýnilegri tækni, þá mun aldursgreiningin verða stöðugt nákvæmari og við munum geta útskýrt það sem hingað til var óútskýranlegt. En á meðan munu rangir aldrar sem byggðir eru á slæmum aðferðum aldurssetninga halda áfram að breytast og munu alltaf stangast á við sannanlegar aðferðir.

Þessum kafla er skipt upp í tvo hluta – fyrri hlutinn með undirkaflana 1-6 fjallar um sögu aldursgreininga og setur fram í grófum dráttum rangar aðferðir aldurssetninga sem höfðu áhrif á öll nútíma vísindi og lagði sitt af mörkum til hinna myrku tíma vísindanna sem fjallað var um í kafla 2.2. Síðari hlutinn, undirkaflar 7-12, fjallar um ósviknar aðferðir aldurssetninga sem útvega nýjar og sannanlegar vísindalegar aðferðir til að aldursgreina bæði lífræn og ólífræn efni. Ósviknu aðferðir aldurssetninga sýna hversu mikilvægt það er fyrir sönn vísindi að byggja á réttri tækni aldursgreininga sem eru sannanlegar, samkvæmar sjálfri sér og áreiðanlegar.

Sumt umræðuefni skarast óhjákvæmilega með líkanið um heimssöguna vegna þeirra óaðskiljanlegu tengsla aldurs og sögu. Aldurslíkanið og líkanið um heimssöguna færa sameiginlega fram með empírískum sönnunum frá fjölda greinum vísindanna, gersamlega ólíkt tímatal en það sem nútíma vísindi hafa verið að kenna í gegnum alla myrku tíma vísindanna.

Haltu áfram að hafa opinn hug á meðan þú lest þennan kafla eins og við lögðum áherslu á í fyrsta kafla í UM – hlutlægni er sérstaklega mikilvæg þegar staðið er andspænis ögrandi hugmynda. Ef þú hefur nú þegar lesið fyrri kafla, ættir þú að vænta þess að sjá nýjar vísindalegar staðreyndir um aldur sem áður voru óþekktar. Niðurstaðan er fyrirsjáanleg – aldursgreining nútíma vísinda er meingölluð og rangar tímasetningar hennar verða að vera leiðrétt með sannanlegum tímasetningum áður en við getum nokkurn tímann vonast eftir að skilja hvenær náttúruviðburðir raunverulega gerðust.