Blekkingin um "algildan aldur"

Það vekur furðu að jarðfræðingar hafa orðið svo upphafnir um aðferðir sínar um aldursákvörðun steina að þeir eru byrjaðir að vísa í aldra sína sem „algildan aldur“. Eftirfarandi yfirlýsing er dæmigerð fyrir kennslubók í jarðfræði:

Um leið og jarðfræðingar hafa ákvarðað aldur með geislavirkum efnum og tengt hann við fyrri rannsóknir sínar á steingervingum og jarðlagafræði, geta þeir bætt algildan aldur við hinn jarðfræðilega tímakvarða. (Understanding Earth – önnur útgáfa: Frank Press, Raymond Siever, W. H. Freeman and Company, 1998, bls. 235).

Jarðfræðingarnir sem byrjuðu að tala um hina svokallaða „algilda“ aðferð aldursákvörðunar, nota ± stærð á eftir aldurinn til þess að tilgreina óvissu, sem gefur lesendum á blekkjandi hátt í skyn um að aldurinn sé ‚algildur‘ og spannar yfir ákveðið tímabil. Þegar steinn er til dæmis áætlaður vera 625 milljón ára gamall, fylgir kannski ±2 á eftir, sem lætur mann halda að hinn ‚raunverulegi‘ aldur sé á milli 623 og 627 milljón ár. Ekkert gæti verið fjær sannleikanum!

Það vekur furðu að sérfræðingar í tímatalsfræði jarðarinnar lýsa því yfir að aldursákvörðun með geislavirkum efnum eigi að vera algild í nútíma vísindum! Takið eftir hversu gallhörð ein háskólakennslubók er í stuðningi sínum á aldursákvörðun með geislavirkum efnum:

Eftir tæplega hundrað ára aldursákvörðun með geislavirkum efnum og áframhaldandi vinnu við jarðlagafræði heimsins, helst þessi tímakvarði óhrakinn í öllum megin dráttum. (Understanding Earth – önnur útgáfa: Frank Press, Raymond Siever, W. H. Freeman and Company, 1998, bls. 236).

Sannleikurinn er sá að nákvæmnin á aldursákvörðun með geislavirkum efnum hefur alltaf verið umdeild í minnihlutahóp vísindamanna, en þó er fjöldi þeirra ört vaxandi ef horft er til síðustu áratuga. Flestar kennslubækur sem ritaðar voru í hinum myrku tímum vísindanna hafa í kjarna sínum stefnufasta dagskrá aldursblekkingar.

Mjög fátt hefur orðið eins rótgróið í hugsunarhætti nútíma vísinda og í menntaheiminum eins og hinn fræðilegi aldur steina. Taktu upp stein úr árfarvegi og spurðu hversu gamall þessi steinn sé að þínu mati. Milljónir ára eða jafnvel eldri, ekki satt? Hvers vegna höldum við þetta – vegna þess að þetta er það sem okkur var sagt í skóla? En hefur einhver nokkurn tímann sýnt eða sannað að steinninn sé milljónir ára gamall eða eldri?

Leiðsögumennirnir við Miklagil, náttúrubæklingar og upplýsingaskilti við gönguleiðir vitna venjulega í aldra eins og þeir væru þekkt samansafn upplýsinga, byggða á staðreyndum. Viðhorfið ‚treystið okkur bara‘ er allsráðandi í gjörvöllum vísindaheiminum, en ef við rýnum í fræðigreinar þar sem rannsakendur bera fram hugmyndir sínar, þá finnum við undirliggjandi skort á sjálfstrausti varðandi aldurinn. Einn rannsakandi fann þetta til dæmis:

Samkvæmt einni kenningu sem sett er fram meðal fræðimanna, rauf Colorado áin gilið að minnsta kosti í 70 milljón ár. Önnur kenning rökstyður að áin sé miklu yngri – að Miklagilið hafi verið rofið á innan við síðustu 5 milljónum árum. (Deep Secret?, James Bishop Jr., Phoenix Magazine, nóvember 2002, bls. 76).

Þó svo að aldur Miklagils hefur í raun aldrei verið ákvarðaður, halda jarðfræðingar áfram að aldursákvarða steinmyndanir í milljónum ára. Ef maður finnur stein við árbakka og biður jarðfræðing um mat hans á aldurinn, myndi maður almennt fá svar að þetta sé mjög gamall steinn. En er hann það?

Á myndinni hér að ofan er steinn úr bökkum Colorado árinnar, rétt undan Hoover Dam stíflunnar, sem sýnir forvitnilegan vöxt í líkingu við kristal. Þessi steinn er hins vegar ekki milljónir ára, og jafnvel ekki heldur þúsundir ára gamall.

Hvernig myndast slíkur steinn? Steinninn myndaðist í sérstöku umhverfi í helli sem heitir Sauna, sem liggur meðfram vesturbakka Colorado ánni. Hellirinn var grafinn út í sandstein á þeim tíma sem verið var að klára byggingarframkvæmdir á Hoover Dam stíflunni á fjórða áratug 20. aldar við prófun burðarþol veggja gilsins. Heitt vatn flæðir í gegnum hellinn sem vanalega er fylltur gufu, en þaðan kom einmitt nafnið (Gufubaðshellir). Heita vatnið í hellinum kom líklega úr jarðfallanúningi úr veggjum gilsins sem eru meðfram sprungulínum á svæðinu. Það eru margir álíka hverir á svæðinu.

Gufubaðslíka umhverfið í hellinum er einstakt og það leyfir fjöldann allan af örverutegundum til að þrífast og það örvar vöxt steinda og myndar þennan samsetta karbónatstein. Stóru rauðu sandsteinsinnlyksurnar eru steinmolar sem eru samsteyptir í gráa mótið sem féll niður af loftinu eða veggjunum í hellinum og á gólfið þar sem steinninn fannst.

Við vitum að steinninn er aðeins nokkurra áratuga gamall, vegna þess að hann hlaut að hafa myndast eftir að hellirinn myndaðist af manninum. Á meðan allsherjar flóðið stóð yfir, var gjörvöll jörðin þakin vatni og mörg svæði urðu fyrir hituðu vatni sem myndaði aðstæður vatnshita og vaþrývarma sem eru ákjósanlegar aðstæður fyrir steindir til að vaxa.

Myndin hér að ofna sýnir tvö dæmi í viðbót fyrir nýlegum steinmyndunum. Nútíma jarðfræðingar líta á hina náttúrulegu kristalla vinstra megin sem ‚gamalt‘ botnfall, en sama steindin fyllir þverskurð vatnsleiðslu hægra megin. Steindirnar í þverskurði pípunnar mynduðust á síðustu öld. Steindin í þessum dæmum, aragónít, er ein gerð af kalsíumkarbónati. Kristallarnir vinstra megin eru svifsteinar sem mynduðust í allsherjar flóðinu. Þeir hafa engan snertiflöt og mynduðust þegar stígandi vatn í vatnsrásum gosbrunna hélt kistöllunum í sviflausn á meðan þeir uxu.

Aragónít kristallar eru fundnir í mjúkum setum víða um heim í dag, þar sem við höfum engar vísbendingar um að slíkir kristallar séu að myndast í dag. Steindin er frekar mjúk, með herðu upp á tæplega 4 á Mohs-kvarðanum (1-10), sem er töluvert mýkra en steinar sem byggðir eru á kvars, sem eru um það bil 7 á hörku-kvarðanum. Takið eftir að kristallarnir eru ekki afrúnnaðir, né eru þeir veðraðir, sem sannar að þeir hafi myndast nýlega, innan við nokkur þúsund ár. Við fundum engar rannsóknir á því hvernig eða hvenær þessar steindir mynduðust í náttúrunni.

Rörið með aragónít-úrfellingunni í myndinn hér að ofan kemur úr Tékklandi. Hún myndaðist þegar steinefnaríkt heitt hveravatn flæddi í gegnum rörið á 80 ára tímabili.

Aragónítið myndaðist vegna þess að rennandi vatnið var nálægt suðumarki. Hér sjáum við að jafnvel undir lágum þrýstingi geta náttúrulegar steindir myndast á áratugum, ekki á milljónum árum. Til eru þúsundir dæma eins og þetta, en við heyrum lítið um þau í jarðfræðikennslu eða í nútíma kennslubókum, vegna þess að þau styðja ekki viðmiðið um gamla jörð.

Kaflinn um vatnsplánetulíkanið sýndi hvernig UM sandsteinn var búinn til á einum degi og að kvars kristallar geta tvöfaldað stærð sína á innan við dag. Hingað til hafa svona stuttir tímar verið fjarlægðir úr hugsunarháttum fylgjenda gamallar jarðar, að þeir íhuga aldrei hversu fljótt steindir geta í raun vaxið. Fyrir mörgum árum var háskólaprófessor spurður hvernig steinar mynduðust og hversu langan tíma það tæki. Óskýra svarið hans kom á óvart þegar hann sagði að steinar mynduðust þegar jörðin kólnaði fyrir milljónum árum síðan. Svar hans við spurningunni um hvernig vísindamenn vissu þetta var einfaldlega að þeir horfðu á þunnar sneiðar af steinum í smásjá og gátu ‚séð‘ það með því að horfa á kristallana. Vandamálið var hins vegar að enginn hafði séð hvernig þessir kristallar mynduðust og prófessorinn gat ekki útskýrt það. Maður verður skilinn eftir til að „trúa“ því að sérfræðingarnir vissu hvað þeir voru að tala um.

Með Universal Model höfum við nýtt viðmið sem við getum notað til að líta á vísbendingar steinmyndana. Með samsvörunarreglunni getum við búið til stein á fáeinum dögum með því að nota aðferðir sem herma eftir náttúrulegum ferlum. Vegna þess að við getum fylgst með þessum ferlum og vegna þess að þau gerast á svo skömmum tíma og skapa steina með nákvæmlega sömu einkenni og náttúrulegir steinar, ætti að vísa hinum fræðilega, ímyndaða og hugsanlega uppruna steinmyndana á milljónum ára algerlega frá!

Restin af sögunni um Agassiz (nánar um ísöldina)

Louis Agassiz (sjá mynd hér að ofan) ólst upp í Sviss og varð einn frægasti náttúrufræðingur í Evrópu. Hann flutti síðar til Bandaríkjanna og hreif hjörtu margra Bandaríkjamanna með sinni breiðri þekkingu á náttúrunni. Agassiz var einn hinna fyrstu til að koma fram með þá hugmynd, árið 1837, að jörðin hafi orðið fyrir ísöld. Fyrir flesta endar sagan þar. Restin af sögu Agassiz er sjaldan sögð og, eins og koma mun fram, er hún dæmi um hvernig nútíma vísindi hunsa áþreifanlegar sannanir sem eru í andstöðu við vinsælustu kenningarnar.

Undir lok lífskeiðs hans, var ísaldarkenning Agassiz í beinni andstöðu við hina æ vinsælli þróunarakenningu. Kenning Agassiz um ísöld hafði þróast í gegnum árin þannig, að hann hélt að öll jörðin hafi á sama tíma eitt sinn verið þakin ís. Agassiz hélt þetta vegna þess að hann hafði fundið aðkomusteina (steinar sem virtust vera leifar af jöklum ísaldar) næstum alls staðar þar sem hann ferðaðist, um alla Evrópu og Norður-Ameríku. En flestir jarðfræðingar voru ekki reiðubúnir til að styðja kenningu Agassiz um ísöld á heimsvísu vegna sérstakrar ástæðu sem verður útskýrð innan skamms.

Í tilraun sinni til að sannfæra samstarfsfélaga sína, ákvað Agassiz að kanna landslagið nær miðbaug, á stöðum þar sem jöklar ættu ekki að hafa verið til. Agassiz fór í stóran rannsóknarleiðangur til Brasilíu árið 1865.  Hann safnaði gríðarlegt magn af gögnum, miklu meira en Darwin gerði þremur áratugum áður í frægri ferð hans í framandi lönd með skipinu HMS Beagle. En samt virðist enginn muna eftir glæsilegum leiðöngrum Agassiz né hvað hann uppgötvaði, sem hann skráði og gaf út í bók árið 1869, A Journey in Brazil. Tilvitnun úr bókinni sýnir athuganir hans:

Þegar maður gengur upp Serra, hálfa leiðina að húsinu, er frábær staður til að skoða jökulruðning og steina, og lengra er hægt að fylgja jökulruðningnum alveg efst á veginum. Allt svæðið á milli Yilla Theresa og Petropolis er fullt af jökulruðningi. Rétt fyrir utan Petropolis hefur Piabanha áin grafið farveg sinn í jökulruðning, á meðan það hefur myndast halli í bökkunum vegna regns. Við járnbrautarstöðina í Correio, fyrir framan bygginguna, er einnig ákjósanlegt tækifæri til að fylgjast með aðkomusteinum, vegna þess að hér liggur jökulruðningurinn, með stórum steinum sem hafa blandast inn í massann, ofan á berginu á staðnum. Fáein skref til norðurs frá brautarstöðinni í Pedro do Eio er annað stórkostlegt samansafn stórra steina í jökulruðningi. Þetta eru bara örfáir staðir af þeim mörgum sem þetta er hægt að sjá. (Journey in Brazil).

Agassiz lýsir því sem hann sér sem aðkomusteina alls staðar í Brasilíu, en hugmyndin um „jökulruðning og steina“ féll í grýttan jarðveg hjá öðrum rannsakendum. Brasilía er nálægt miðbaug, langt frá mögulegum jökulþekjum. Hvers vegna voru vísindamenn á tímum Agassiz svo mikið á móti hugmyndinni um jökulskeið á heimsvísu? Það er aðeins ein einföld, en þó mjög áhyggjuvaldandi ástæða:

Þróun gæti ekki verið ábyrgt fyrir það fjölbreytta líf á jörðinni á svo skömmum tíma, á nokkur þúsund árum eftir að ísinn var horfinn. Þróun lífs var ástæðan fyrir því að ísöld Agassiz á heimsvísu var hafnað. Vinsæla kenningin hafði sigrað hnattrænar sannanir. Einn sagnaritari segir þetta:

Darwin hafði verið gefinn nýr kraftur fyrir þeirri gömlu hugmynd að tegundir í dag séu afkomendur steingervinganna frá í gær. Sú kenning hefði hins vegar fallið ef hægt hefði verið að sanna að ísöldin hefði rofið öll tengsl milli tegundanna fyrir og eftir ísöldina. (The Ice Finders: Edmund Blair Bolles, Counterpoint, 1999, bls. 238).

Fyrir Agassiz hafði leiðangurinn borið árangur:

Þegar hann sneri aftur til Bandaríkjanna, tilkynnti Agassiz samstundis að leiðangurinn hafði verið árangursríkur, velgengni hafði á ný fengið hlutverk í sögu náttúrunnar. (The Ice Finders: Edmund Blair Bolles, Counterpoint, 1999, bls. 239).

Árið 1869 hins vegar, einum áratug eftir að Darwin gaf út bók sína Uppruni tegundanna, voru nútíma vísindi farin vel fram hjá öllum ‚dásamlegum‘ hugsunarhætti. Fræðiheimurinn myndi senn hlægja og hæða að hugmyndum Agassiz:

Í staðinn fyrir undrun, framkallaði skýrslan vandræðakennd og fyrirlitningu. Academy of Science gaf skýrsluna aldrei út. Lyell hló að henni. (The Ice Finders: Edmund Blair Bolles, Counterpoint, 1999, bls. 240).

Skortur á virðingu fyrir einn fremsta vísindakönnuði 19. aldar var klárlega vísir á það hvert vísindin voru að stefna. Hinir myrku tímar vísindanna, þar sem vinsælar kenningar yfirgnæfa reynslugögn og rannsóknir á náttúrufyrirbærum, voru að gjóta út falskenningu.

Einn góðan veðurdag mun leiðangur Agassiz vera almennt viðurkenndur fyrir það sem hann fann – athuganir sem styðja allsherjar flóðið. Agassiz hafði skjátlast varðandi ísöld á heimsvísu, en hann var ekki langt frá því að koma auga á sannleikann. Því miður kom ósanngjörn og óvægin meðferð á áhrifaríkan hátt í veg fyrir að aðrir komu auga á mikilvægi þeirra athugana sem hann hafði gert í Brasilíu.

Falskenningin um ísöld

Síðasta umræðuefnið í undirkaflanum um falskenninguna um jarðfræðilegan tíma er önnur falskenning sem er kennd í dag eins og hún væri staðreynd – falskenningin um ísöld. Líkt og í kviku-falskenningunni hefur þessi ranga kenning aldrei haft neinar beinar sannanir til að styðjast við, jafnvel þótt hún sé notuð í öllum nútíma vísindum sem leið til að útskýra aðrar vísindakenningar. Nánar verður fjallað um ísöldina síðar, en núna er ætlunin að snerta það helsta.

„Ísöldin“ er vinsæl kenning í nútíma samfélagi okkar. Hún er innblástur fyrir fjölda skemmtana og kvikmynda upp á síðkastið. Til eru rannsóknarmiðstöðvar fyrir ísöld sem rannsaka ískjarna sem talið er að hafi myndast fyrir meira en „tugum þúsund“ árum síðan:

Ískjarnarnir, sem koma frá ýmsum stöðum á Suðurskautslandinu og Grænlandi, innihalda loftbólur sem voru innilokaðar þegar ísinn myndaðist fyrir meira en tugum þúsunda ára síðan. Með því að mæla ákveðið magn súrefnissamsætu í þessum loftbólum, gátu rannsakendur ákveðið mynstur í gróðurvexti  um allan heim á því tímabili. (Heimasíða National Science Foundation).

Hins vegar þýðir raunveruleiki allsherjar flóðsins, tímasetning þess og umfang, að þegar gjörvöll jörðin var þakin vatni, myndu köldu heimskautasvæðin (og öll íslög sem mynduðust áður) bráðna eða breytast töluvert á meðan stórflóðið stóð yfir fyrir nokkrum þúsund árum síðan.

Louis Agassiz, prófessor í Sviss og síðar í Harvard, Bandaríkjunum, lagði til að víðáttumikil íslög þöktu stóran hluta norðurhvelsins fyrir nokkrum þúsundum árum síðan. Sem sönnun fyrir því sá hann möl og smásteina sem hafa fundist víða í Norður-Ameríku og gerði hann ráð fyrir að þeir hafi dottið niður úr ísþekjunum þegar þær skriðu niður fjöllin.

Árið 1855 birtist grein um fljótandi steina í Scientific American sem sýndi hvernig þessi hugmynd varð bæði vinsæl og ótrúleg:

Á Manhattan eyjunni sjáum við ótal lausa steina í öllum stærðum, allt frá litlum malarhnullungum til kletta sem vega fleiri tonn. Þessir steinar uxu ekki þar sem þeir fundust og engin mannshönd bar þá þangað. Hvaðan komu þeir? Eina trúverðuga kenninginn er að þeir staðir þar sem þeir finnast nú, voru eitt sinn sjávarbotn þar sem borgarísjakar flutu yfir frá Íshafinu, með þessa steina inni í þeim, og leystust upp í heitari sjávarstraumum og slepptu þannig steinfarmi sínum. Til að fá hugmynd um tíma þar sem stórir ísjakar flutu yfir þeim stað þar sem New York stendur nú, virðist vinna jafn þungt á ímyndunaraflinu eins og að trúa á „undralampa“ Alladíns. (Floating Rocks, Scientific American, mars 2005, bls. 16).

En er ísöldin „eina trúverðuga kenningin“ til að útskýra flutning á þessu óvenjulegu seti? Ekki lengur. Vatnsplánetulíkanið sýndi að gosbrunnar geta kastað út set af hvers konar stærð, þar á meðal stórum steinum, upp á yfirborðið úr djúpum jarðar. Vegsummerki gosbrunna í kaflanum um allsherjar flóðið sýndi hvernig það gerðist og að það hafi gerst hlutfallslega nýlega og breytt útliti landslags víða á jörðinni.

Falskenningin um ísöld tekur ekki tillit til áhrifa frá gosbrunnum og, líkt og í falskenningunni um hnattræna hlýnun, hefur enga skráða útskýringu fyrir orsökinni. Veik kenning er sú kenning sem vantar orsök eða gangvirki sem gerir grein fyrir því fyrirbæri sem fyrir augu ber. Kenningin um ísöld hefur aldrei sýnt neina slíka orsök fyrir myndun meiri háttar ísþekju eða liðinna jökulskeiða, eins og útskýrt er í kennslubókinni The Essentials of Geology:

Heilmargt er vitað um jökla og mótun lands af jöklum… Engu að síður hefur almennt viðurkennd kenning um orsök jökulskeiða enn ekki komið fram. (Essentials of Geology: áttunda útgáfa, Frederick K. Lutgens, Edwards J. Tarbuck, Prentice Hall, 2003, bls. 240).

Ein megin ástæðan fyrir því að þessi kafli um falskenninguna um ísöld var rituð, var að útskýra jarðfræðilega leyndardóma sem engin önnur kenning en allsherjar flóðið getur útskýrt. Myndin hér að ofan er kort af jörðinni sem sýnir útbreiðslu á hinni fræðilegri ísþekju sem rannsakendur leggja til að hafi verið þarna í síðasta „hámarki jökulsins“. Klárlega nær hann ekki niður í suðvesturhluta Bandaríkjanna, þó svo að malarhnullungar, möl og annað set af óþekktum uppruna, stundum hundruði metra þykkt, er á víð og dreif í landslaginu.

Enn fremur eru margir eyðimerkurdalir greinilega sorfnir út af ótrúlegu magni vatnsflæðis. Þetta fyrirbæri þarfnast útskýringar og, að því er virðist, er falskenningin um ísöld eina svar nútíma jarðfræðinnar. Jarðfræðingar í Arisóna telja að jöklar hafi eitt sinn myndast í fjöllum Arisóna á meðan síðasta jökulskeiðið stóð yfir, bráðnað og orsakað aukið vatnsflæði á þeim tíma og myndað „stóra dali í röngu hlutfalli“. Úr Arizona Geological Survey:

Mikið af hinni nútíma staðfræði breyttist á meðan ísöldin og nútíminn stóð yfir þegar úrkoman var hærri en hún er í dag. Árdalir og flóðsléttur víkkuðu á tímum þar sem ár voru vatnsmeiri en þær eru í dag. Í suðurhluta Arisóna virðast margar litlar, slitróttar eða uppþornaðar ár og lækir hafa sorfið stóra dali í röngu hlutfalli. (Arizona Geology).

Fyrsta setningin í þessari yfirlýsingu brýtur strax í bága við eina af burðarsúlum nútíma jarðfræði – sístöðuhyggjunni. Flóðslétturnar í Arisóna í dag eru klárlega ekki dæmigerð fyrir veðráttu Arisóna síðastliðna alda. Jarðfræðingar Arisóna koma réttilega auga á að meira vatn en nokkur maður hafi nokkurn tímann séð í nútímanum, flæddi eitt sinn niður marga dali, sem víkkaði þá út, langt umfram það sem rof er megnugt um í dag.

Afrennsli jökla, eða jökulár, er ekki mjög ólíkt leysingum á vorin nú til dags. Jafnvel þótt vatnsrennslið hafi verið hundrað sinnum meira, getur það ekki verið ábyrgt fyrir mörgum af þeim vatnsrofnum dölum víða í suðvesturhluta Bandaríkjanna, einkum í þeirri hæð yfir sjávaramáli þar sem það er þekkt að jöklar hafi aldrei verið til. Breiðu dalirnir og hinar miklu flötu sléttur í leyndardómnum um dalvíkkunina sem útskýrð er í falskenningunni um hringrás bergs, gátu ekki hafa komið frá „á“ sem flæddi undan jökli sem bráðnaði. Slétturnar eru of víðáttumiklar og allt of flatar.

Utan eyðimarkanna fyrirfinnst gervi-jökulruðningur nærri því alls staðar – og gosbrunnar eru lykillinn að nánast þeim öllum. Eitt dæmi finnst í Washington fylki, Bandaríkjunum, þar sem einn jarðfræðingur, sérfræðingur í jöklafræði, sannaði að setið í ám í kringum Rainier fjallinu kom ekki frá jöklum eins og áður var talið. Dwight Crandell ræðir um hvernig hann afsannaði kenninguna um jökulruðning snemma á ferli sínum í eftirfarandi viðtali:

Hann sagði að vinna við St. Helens fjallinu lagði mikið til framfara á eldfjallafræði, en margt varðandi eldfjöll er áfram leyndardómur.

Þrátt fyrir þá frægð sem hann hefur áunnið sér sem eldfjallafræðingur, hefur Crandell sérhæft sig í jöklafræði snemma á ferli sínum.

Reyndar, sagði hann, var hápunktur starfsferils hans sem jarðfræðingur að afsanna kenningu um að 5000 ára gamalt set niður með ánni frá Rainier fjallinu hafi verið leifar af jökulruðningi. Á sjötta áratugi síðustu aldar sannaði Crandell að þetta hafi verið flæði mola úr Rainier fjallinu, þekkt sem Osceola eðjuhlaupið. Það er eitt það stærsta eðjuhlaup úr eldfjalli sem þekkt er í heiminum, samkvæmt Crandell. (Heimasíða óvirk).

Osceola eðjuhlaupið á margt sameiginlegt með eðjuhlaupinu úr St. Helens fjallinu, sjá mynd hér að neðan. Um miðjan níunda áratug þakti eðjuhlaup úr St. Helens fjallinu um það bil 260 ferkílómetra svæði. Osceola eðjuhlaupið þakti um það bil 330 ferkílómetra svæði og skildi eftir sig smágrjót sem áður var sagt vera úr jöklum ‚ísaldar‘. Stóru eldfjöllin Rainier og St. Helens eru í raun eldfjöll vatnsgosa, enda kom ekkert hraunflæði úr gígum þeirra, heldur steinar og setfyllt vatn, hitað með jarðskjálftanúningi, sem flæddi með miklum krafti inn í nærliggjandi sléttur. Þetta er umfjöllunarefni í vatnsplánetulíkaninu í fyrsta bindinu.

Aldurstafla um loftsteina eftir Dalrymple - hagræðing á vísindagögnum

Það er þá þannig að ‚loftsteinar‘ Dalrymples eru ekki raunverulega steinar utan úr geimi, heldur eru þeir útkast sem mynduðust í gosrásum og köstuðust út á meðan allsherjar flóðið stóð yfir. Það var hins vegar ekki þekkt heiminum í nokkurn tíma. Dalrymple byrjaði að ákvarða aldur loftsteina og vonandi aldur jarðarinnar. Eftir kerfisbundna greiningarvinnu hefðu aldrar úr samsætum loftsteina átt að koma í ljós, en rannsóknin virtist hafa gefið óreglulegar niðurstöður sem í fyrstu andrá eru ekki augljósar lesendum bókar Dalrymples. Földu Brown, Patterson, Dalrymple og aðrir eitthvað af niðurstöðunum sínum í vinnu sinni sem ekki passaði í ramman þeirra um gamlan aldur jarðarinnar? Skrif um aldur jarðarinnar frá þúsundum jarðfræðinga í dag myndu líklega hafa samhljóm með þeirri afstöðu sem tekin var í grein frá 2002 undir nafninu The Age and Accretion of the Earth í tímaritinu Earth-Science Reviews:

Hámarkið í löngu vinnuframlagi var sú gífurlega mikla vinna Pattersons sem sýndi að aldur jarðarinnar var nálægt aldri flestra loftsteina, eða 4,55 Ga [milljarðar ára]. (The Age and Accretion of the Earth).

Í dag eru fylgismenn gamallar jarðar gagnrýndir af minnihlutahóp fylgismanna ungrar jarðar, sem þó fer stækkandi. Sem svar við því, gaf rannsakandi Chris Stassen, frá þróunarsinnuðu heimasíðunni talkorigins.org, út grein undir nafninu The Age of the Earth. Greinin gerir þá tilraun að skjóta máli sínu að áhyggjum fylgismanna ungrar jarðar með því að ræða töflu með aldur loftsteina í bók Dalrymples frá 1991, The Age of the Earth:

Eins og sýnt er í töflunni, er fyrirtaks samhljómur um 4,5 milljarða ár, á milli nokkurra loftsteina og með nokkrum mismunandi aðferðum aldursákvarðana. Takið eftir að fylgismenn ungrar jarðar geta ekki ásakað okkur um að hafa valið út gögn – ofangreind tafla inniheldur marktækan hluta allra loftsteina sem settir hafa verið í aldursákvörðun með samsætum. Samkvæmt Dalrymple (1991, bls. 286) hafa færri en 100 loftsteinar gengist undir aldurákvörðun með samsætum og af þeim gáfu um 70 aldur með lága greiningarskekkju. (TalkOrigins.org).

Sú tafla sem Stassen vísaði í er sýnd í mynd hér að neðan, aldurstafla lofsteina. Hún er á blaðsíðu 287-289 í bók Dalrymples, The Age of the Earth. Stassen var hrifinn af því sem virtist „fyrirtaks samhljómur“ á aldri loftsteinanna sem sýndir voru í töflunni og lýsti yfir að „fylgismenn ungrar jarðar geta ekki ásakað okkur um að hafa valið út gögn.“ Stassen gerði hins vegar alvarleg mistök.

Dalrymple hafði sagt að „nærri því 100 loftsteinar hefðu verið greindir“ og að „um það bil 70 eða svo“ gáfu aldur með geislavirkum efnum sem voru „taldir gefa til kynna þá tímasetningu upphaflegrar kristöllunar eða síðari myndbreytingar.“ En hvar eru hinir 30 loftsteinarnir – hvers vegna eru þeir hafðir út undan í listanum og hvað var að þeim gögnum? Svar: aldrar þeirra pössuðu ekki í Dalrymples aldur jarðarinnar.

Þetta er í fyrsta sinn sem við tökum eftir að Dalrymple hafi „valið út gögn“, en það reyndist ekki í síðasta sinn. Dalrymple hafði skilið gögn út undan sem ekki pössuðu inn í hina væntanlegu niðurstöðu og þetta gerði hann endurtekið. Reyndar, ef við skoðum töfluna, þá kemur í ljós að aðeins 42 loftsteinar eru listaðir í upprunalegri töflu Dalrymples. Það kemur ekki á óvart að það vantar 28 af þeim 70 loftsteinum sem hann sagði að höfðu gefið væntanlegan aldur. Þetta er í annað sinn sem við tökum eftir að Dalrymple hafi valið gögn sín.

Til eru þúsundir mismunandi loftsteina víða um heim. Bara Arizona State háskólinn hýsir sýnishorn af fleiri en 1600 mismunandi ‚hröpuðum‘ loftsteinum. Aldur jarðarinnar og aldur sólkerfisins eru vissulega mikilvægir fyrir nútíma vísindi, þannig að maður spyr sig, hvernig stendur á því að aðeins 100 eða svo loftsteinar hafa verið aldursgreindir með geislavirkum efnum? Það ættu að vera fleiri hundruðir! Það kom í ljós að miklu fleiri voru aldursgreindir, en ekki þannig að Dalrymple líkaði við það. Hann lýsir því safni loftsteina sem hann prófaði á blaðsíðu 286 í bók sinni:

Inni í þessu eru allir aldrar úr vel skráðri og gildri jafnaldurslínu ásamt aldurs-rófi með greiningarskekkju upp á 0,2 Ga eða minna, við 95% öryggisstig (tvö staðalfrávik) sem eru  höfundinum kunnugir. (The Age of the Earth: G. Brent Dalrymple, Stanford University Press, 1991, bls. 286).

Greinilega var það þannig að ef aldur passaði ekki inni í hið „vel skráða og gildu“ próf (þ.e. 4,5 milljarðar ár ± einhver stærð), þá var honum hent út. Þannig sjáum við að Dalrymple hafði útvalið gögnin sín í þriðja sinn.

Síðari taflan í myndinni hér að ofan er listi yfir 11 loftsteina sem Patterson vísaði í í frægri ritgerð sinni frá 1956, Age of meteorites and the earth. Listinn inniheldur aldur hins fræga lofstein úr loftsteinagíg Arizona. Það var úr þessum lista loftsteina sem upphaflegi aldur jarðarinnar sem 4,5 milljarðar ár var leiddur út. Það vekur furðu að Dalrymple lætur hina 11 loftsteina Pattersons gersamlega út undan. Þetta er í fjórða sinn sem Dalrymple velur sérstaklega gögn fyrir sinn eigin tilgang.

Til að lýsa vísindalegar greiningar sem gilda, ættu mismunandi tækni aldursgreiningar að vera notuð fyrir sérhvert sýni, sem þannig myndi túlka staðfestingu á greiningunni. Endurteknar aldursgreiningar ættu að sýna endurtekna aldra og annars konar aðferðir samsæta ættu einnig að sýna sömu niðurstöður. Í Talkorigins.org greininni segir Stassen þetta:

Enn fremur gefur elsta aldursákvörðun tiltæks loftsteins almennt samsvarandi aldur með öðrum aðferðum greininga með geislavirkum efnum, eða með fleiri próf fyrir mismunandi sýni. (TalkOrigins.org).

Fleiri próf voru gerð á þessum 100 loftsteinum. Sýndu þau svipaðar niðurstöður? Vissulega, samkvæmt því trausti sem sérfræðingar í tímatalsfræði jarðarinnar sýna sínum 4,5 milljörðum árum, hljóta flestir loftsteinar að hafa sýnt samræmandi aldur úr fleiri aðferðum. Hins vegar, ef aðeins fáein sýni gefa sambærilegan aldur með mismunandi aldurstækni, er þessi aldur lítið meira en tilviljun. Þannig að frekar mörg próf með mismunandi tækni ættu að vera nauðsynleg til að ná hinni hárri fullvissu (95%) sem Dalrymple lýsti yfir í bók sinni.

Tafla Dalrymples í myndinni hér að ofan sýnir ekki einu sinni lista 100 loftsteina. Af þeim 42 loftsteinum sem eru listaðir, sýndu aðeins fimm: Guarena, Olivenza, Juvinas, Y-75011 og Weekerro niðurstöður úr tveimur aðferðum aldursgreininga og aðeins einn, St. Severin loftsteinninn, sýndi þrjár (rauður texti). Slík lág gildi flokkast ekki hærra en tilviljun en alls ekki neitt til að monta sig af.

Hvers vegna ekki að framkvæma fjöltækni aldursákvörðun á fleiri loftsteinum? Staðreyndin er sú, að rannsakendur hafa gert mörg próf til viðbótar en tölurnar pössuðu ekki við tilkallið og voru aldrei gefin út. Það virtist enginn þekkja þessa staðreynd betur en Dalrymple og með því að minnast aðeins á þær niðurstöður prófana sem voru í samræmi við sinn fræðilega aldur í skýrslu sinni, hafði hann, í fimmta sinn, valið út þau gögn sem hann vildi.

Munið að rannsakendur við Háskóla Kaliforníu (Berkley) höfðu sagt árið 2000 að úran-blý (U/Pb) aðferðin til aldursákvörðunar sé meðal hinna „áreiðanlegustu og nákvæmustu“:

Framkvæmt á sirkon, eru U/Pb aðferðir á meðal áreiðanlegustu og nákvæmustu tækni til aldursákvörðunar. (A test for systematic errors in 40 Ar/39 Ar geochronology…, K. Min og fleiri, Geochimica et Cosmochimica Acta, 2000, Vol. 64, bls. 73).

Þetta var sammála tilkalli Pattersons úr frægri grein hans frá 1956, sem þá var rúmlega 40 ára gömul:

Nákvæmasti aldur loftsteina er ákvarðaður með að gera ráð fyrir að loftsteinar hafi að geyma röð úran-blý kerfa… (Age of meteorites and the earth, Clair Patterson, Geochimica et Cosmochimica Acta, Vol. 10, 1956, bls. 230).

Þessi samsvörun spannar yfir þann tíma sem Dalrymple gaf út bók sína, og þar með töfluna um aldur loftsteina. Hvers vegna tók hann þá ekki U/Pb aðferðina með í reikninginn?

Gaumgæfileg rýni í listann í myndinni hér að ofan sýnir að það er enginn loftsteinn sem hefur þessa aðferð aldursákvörðunar.

Þótt furðulegt megi virðast var enginn þessara 42 loftsteina aldursákvarðaður með því sem sagt er „áreiðanlegasta og nákvæmasta“ aðferðin (þ.e. U-Pb) og hvorki Stassen né starfsfélagi hans og fylgismaður gamallar jarðar gera við þetta athugasemd. Þeir voru greinilega ekki að leita að sannleikanum, heldur voru þeir að leitast við að styðja kenningar sínar. Í skrýtinni og ófyrirséðri þróun mála var „áreiðanlegasta og nákvæmasta“ úran-blý aðferðin sem Patterson hafði notað til að þróa sinn ætlaða 4,5 milljarða ára aldur jarðarinnar, hunsuð vegna þess að hún hentaði ekki! Þetta var í sjötta sinn sem Dalrymple hafði valið út gögn eða skilið þau út undan.

Til þess að sérfræðingar í tímatalsfræði jarðarinnar geti aldursákvarðað loftsteina á vísindalegan hátt, ættu þeir að aldursgreina þau 1600 sýni í Arizona State háskólanum með því að nota allar fjórar aðferðir aldursákvörðunar með geislavirkum efnum: U-Pb, Ar-Ar, Rb-Sr og Sm-Nd, og þeir ættu að gefa út allar niðurstöðurnar.

Síðastliðna tvo áratugi hafa sérfræðingar í tímatalsfræði jarðarinnar varla sagt nokkurn stein vera eldri en álitinn aldur jarðarinnar og sólkerfisins, sem í dag er 4,5 milljarðar ár. Það er áhættusamt og hefur raunverulega orðið að bannhelgi. Allir í vísindunum ‚vita‘ jú að jörðin er 4,5 milljarðar ára gömul, þannig að það er einfaldlega gert ráð fyrir að eldri dagsetningar eru bara rangar og ætti að hunsa og gefa slíkt ekki út. En sumir aldranna tekst samt að komast í vísindagrein. Til dæmis segir grein í Nature frá 1986 þetta:

Aðferð aldursákvörðunar með K-Ar jafnaldurslínu hefur verið notuð í tíu demanta frá Saír til að forðast vandamálið um mögulega ofgnótt af Ar-40 sem kemur fyrir í hefðbundinni K-Ar aldursákvörðun á demöntum. (K-Ar Isochron Dating of Zaire Cubic Diamonds, S. Zashu, M. Ozima, O. Nitoh, Nature, Vol. 323, 23. október 1986).

Þessir demantar gáfu „óvenjulega háan“ aldur, eða 6 milljarða ára:

Í fyrra tilfellinu varpaði hinn óvenjulegi hái aldur 6,0 Ga [milljarðar ár] efasemdir um þær forsendur um einsleitni í gnægð samsætanna í K-40. (K-Ar Isochron Dating of Zaire Cubic Diamonds, S. Zashu, M. Ozima, O. Nitoh, Nature, Vol. 323, 23. október 1986).

„Forsendur um einsleitni“ í jarðfræðinni var varpað í efasemdir vegna þessa óvenjulegs aldurs, en hvaðan kom hinn „hái aldur“ 6,0 milljarðar ár? Vísindamenn hafa lengi vitað að mótsagnakenndir aldrar eru leiddir af aðferð aldursákvörðunar með kalín-argon vegna „vandamáls“ sem kallast:

Við byrjum að skilja til fulls hversu mikið Dalrymple „klúðraði tölunum“ í bók sinni frá 1991 The Age of the Earth, eftir að hafa gert sér grein fyrir að hafa vísvitandi skilið út undan rannsókn eins og þeirri í Nature-greininni frá 1986 sem skýrði frá aldri sem var miklu hærri en hinn ímyndaði aldur jarðarinnar.

Það tók ekki mikla vinnu að finna ritgerð frá 1981 úr Proceedings of the Royal Society of London eftir G. Turner, virtan sérfræðing í tímatalsfræði jarðarinnar sem staðfesti grun okkar að Dalrymple hafði notað útvalin gögn sem pössuðu inn í kenningu hans. Ellefu af þeim 42 öldrum loftsteina í aldurstöflu loftsteina eftir Dalrymple (sjá mynd að ofan) komu frá Turner, fleiri en frá nokkrum öðrum höfundi/rannsakenda. Reyndar leit Dalrymple á Turner sem fremsta fræðimann á sviði aldurs loftsteina. Skoðum hvað Turner sagði um „vídd“ á aldri loftsteina:

Hin breiða vídd á aldri loftsteina með varðveislu á gasi, sem er nálægt 0 til allt að 4,5 Ga [milljarðar ár], sem er aldur sólkerfisins, er vel þekkt. Hin almennt viðurkennda skoðun er að megin orsök lágs aldurs er tap á gasi vegna hitunar sem fylgir árekstur loftsteina. (Argon-argon age measurements and calculations of temperatures resulting from asteroidal break-up, G. Turner, Proceedings of the Royal Society of London, A, Vol. 374, Nr. 1757, Meteorite Research, 4. febrúar 1981, bls. 281).

Til að undirstrika þetta enn frekar, var „víddin“ á aldri loftsteina með varðveislu á gasi:

Lítum nú aftur á myndina. Hver er aldursvíddin sem er ‚gefin í skyn‘ samkvæmt töflu Dalrymples? 4,29 til 4,60 milljarðar ár með flesta aldra falla hentuglega inn í 4,5 milljarða ára flokkinn. Gæti verið smá frávik á milli raunveruleikans og gögnunum frá Dalrymple?

Ef maður væri að leita að sannleikanum og væri hlutlægur varðandi gögnin, gæti maður sagt að ef til vill eigi núll-aldurinn aðeins við um einn eða tvo loftsteina og þetta væri ástæðan fyrir því að Dalrymple valdi að sleppa þeim í gagnasafninu sínu. Til að komast að raun um það, þá þurfum við að líta á hvernig loftsteinar urðu fyrir „tapi á gasi“ (aðal aðferðin sem notuð var í aldurstöflu loftsteina eftir Dalrymple), sem myndi valda aldri til að virðast minni. Turner greinir frá mikilvægi argon „tapi á gasi“:

Gróflega þrír fjórðu hlutar loftsteinanna sem hingað til voru aldursgreindir með ⁴⁰Ar-³⁹Ar gefa að einhverju leyti tapi á gasi til kynna. (Argon-argon age measurements and calculations of temperatures resulting from asteroidal break-up, G. Turner, Proceedings of the Royal Society of London, A, Vol. 374, Nr. 1757, Meteorite Research, 4. febrúar 1981, bls. 281).

Heilir „þrír fjórðu hlutar“ loftsteinanna sem aldursgreindir voru með þessari aðferð, höfðu lág gildi sem talið var að hafa verið vegna „taps á gasi“, sem ekki er hægt að sanna.

Þetta er sjöunda dæmið sem sýnir að Dalrymple valdi út gögnin sín. Aldursblekkingin er ein af stórfenglegum staðhæfingum UM og þessi kafli hefur reynt að gera stórfenglegar sannanir þess augljósar. Örfáir nútíma rannsakendur hafa aukið við aldur jarðarinnar með því að nota blekkingu og með því að hagræða vísindagögnum.

Hvernig myndast salt?

Í eftirfarandi myndbandi útskýrir höfundur bókarinnar Universal Model, Dean W. Session, hvernig salt jarðarinnar myndaðist. Íslenskur texti er á myndbandinu.

Aldur loftsteina – restin af sögunni

Við munum grafa dýpra inn í hinn meinta aldur loftsteina, en fyrst sýna eftirfarandi dæmi almennan galla í loftsteinavísindum og áhrif þeirra á aldursgreiningu. Í loftsteinalíkaninu (undirkafli 7.10) er fjallað um þá hugmynd að hnefastór loftsteinn með massann 1000 grömm sem ferðast inn í lofthjúp jarðar myndi „brenna upp“. Dalrymple endurtekur þessa ranga hugmynd í greininni The Age of the Earth:

Hlutir utan úr geimi á bilinu um 10³ til 10^-7 g rekast aldrei á yfirborð jarðar vegna þess að þeir ‚brenna upp‘ í lofthjúpnum vegna núningshita. (The Age of the Earth: G. Brent Dalrymple, Stanford University Press, 1991, bls. 207).

Andstætt þessu sýndi loftsteinalíkanið sannanir fyrir því að fallandi steinar úr djúpfrosnu umhverfi í geimnum eru hitaðir að meðaltali í nokkrar sekúndur, sem veldur þunnri bráðnunarhimnu sem er gróflega jafn þykk og nokkur pappírsblöð. Engar beinar sannanir hafa nokkurn tímann sýnt að 100 gramma loftsteinn úr járni, hvað þá 1000 gramma (10³ g) loftsteinn úr járni, myndi „brenna upp“ eins og Dalrymple bendir á.

Annað dæmi þar sem Dalrymple notar falskenningu um loftsteina, fjallar um loftsteina úr járni:

Loftsteinar úr járni, eða járn, eru málmkennd samsetning, aðallega málmblanda úr nikkel og járni. Steinar sem líkjast járni eru raunverulega óþekktir á yfirborði plánetu en kjarni jarðarinnar inniheldur líklega efni mjög svipað því sem er í loftsteinum úr járni. (The Age of the Earth: G. Brent Dalrymple, Stanford University Press, 1991, bls. 264).

Það eru villur í yfirlýsingu Dalrymples, sem því miður eru endurteknar í kennslubókum í vísindum í dag. Í fyrsta lagi eru margir hinna svokölluðu loftsteinar sem finnast á yfirborði jarðarinnar í raun járnútkast, kastað úr eigin vatnsgígum jarðarinnar á meðan öflugt gufugos stóð yfir. Frá sjónarmiði nútíma jarðfræðings er annað vandamál sem veldur áhyggjum: Ef loftsteinarnir eiga að innihalda efni sem er mjög svipað kjarna jarðar (sem að eigin sögn er hitað með geislavirkni), hvers vegna eru loftsteinar þá ekki geislavirkir?

Loftsteinalíkanið og kviku-falskenningin útskýrðu ástæðuna fyrir því að rannsakendur afvegaleiddust með röngum kenningum um uppruna loftsteina, vegna kvikuplánetumiðaða hugsunarháttar. Hér í þessum færslum sjáum við þennan hugsunarhátt hafa áhrif á aldurssetningu jarðar í nútíma vísindum. Dalrymple fullyrti að aldursgreining steina með geislavirkum efnum „afsannaði í eitt skipti fyrir öll“ ungan aldur jarðarinnar, en burt séð frá vangaveltum, vita rannsakendur í raun samt ekki hvaðan geislavirku efnin og steindir tengdar þeim koma upprunalega, né hvernig þau mynduðust til að byrja með.

Í öðru dæmi sýnir Dalrymple eina ferðina enn hvernig hann og aðrir sérfræðingar í tímatalsfræði jarðarinnar reiða sig á rangar forsendur um uppruna loftsteina sem grunn fyrir tækni fyrir aldursgreiningu með geislavirkum efnum:

Kondrít steinarnir eru frumstæðastir allra loftsteina. Þeir eru fylliefni sílíkat steinda og mynduðust með aðsópi efna úr sólþokunni. Akondrít, eða járnsteinar, og loftsteinar úr járni komu síðar og mynduðust úr (líklega kondrít) efni með virkt ferli í kjarna og möttli stærra smástirna og í tilfelli akondíts, hraungosum upp á yfirborðið. (The Age of the Earth: G. Brent Dalrymple, Stanford University Press, 1991, bls. 304).

UM hefur nú þegar hrakið falskenninguna um aðsóp og útskýrt að frumkjarnar smástirna, tungla og dvergpláneta eru byggðar á vatni, ekki á járnkenndu efni. Enn fremur voru loftsteinar aldrei með bráðið „hraunyfirborð“. Öllum þessum sannanlegum staðreyndum eru gerð skil í kaflanum um kvikufalskenninguna. Á síðustu öld gerðu Dalrymple og aðrir jarðfræðingar ráð fyrir að allar þrjár gerðir af loftsteinum hafi átt uppruna sinn í bráðnun og þeir gerðu einnig ráð fyrir að bráðnunin hafi komið úr árekstri aðsóps og kvikukjarna; möttlum úr smástirnum og yfirborðshrauni. Hins vegar sýndi loftsteinalíkanið að loftsteinar, eins og flestir steindir,  hafa kristalbyggingu. Þetta er augljós sönnun fyrir því að þeir mynduðust í vaþrývarma, niðurdýpt í vatni eins og flestar aðrar steindir, sem gersamlega breytir niðurstöðum hina fræðilegu aldursgreiningu með geislavirkum efnum.

Sérfræðingar í loftsteinum eru enn ómeðvitaðir um slíkar staðreyndir vegna þess að þeir eru enn rótfastir í kvikuplánetu viðmiðinu. Sérfræðingar í tímatalsfræði jarðarinnar eins og Dalrymple, Patterson og aðrir innlima þessar villur inn í sína eigin kenningar sem leiða þá til óréttmætra niðurstaðna.

Arfleifð Clair C. Pattersons

Flestir rannsakendur samþykktu 4,5 milljarða ára mat Pattersons vegna þriggja ástæðna en þessar ástæður höfðu ekkert með það að gera að sanna aldur jarðarinnar:

1) Patterson hlaut viðurkenningu fyrir að þróa afmengunartækni til að fjarlægja blý úr umhverfinu, en það liðu mörg ár áður en aðrir gátu endurtekið tilraunina hans um að einangra blý. Patterson sjálfur útskýrir:

Í Caltech notaði ég strax nýju tæknina þeirra í nýju rannsóknarstofunni minni til að stjórna lækkun á mengun og það magn sem við vorum að vinna með. Og þannig gat ég gert þessa blýmælingu í járn-loftsteininum á árangursríkan hátt. En það tók langan tíma áður en þessi fámenni hópur fólks gat haldið með og endurtekið mælingarnar mínar. Það tók þá ár og ár og ár áður en þeir gátu gert þetta. Og það liðu tólf ár bókstaflega áður en þessi tala rataði í kennslubækur í jarðfræði. Áður var aldur jarðarinnar mjög óskýr. Hann var einhver milljarðar ár. Fyrir síðari heimsstyrjöldina var það þekkt sem nokkurs konar dularfull tala. Síðan eftir um það bil tólf ár, hóf hin rétta tala að birtast í kennslubókum í jarðfræði… (Heimasíða CaltechOralHistories).

Patterson lagði endurtekið áherslu á þann fjölda „ára“ sem það tók þar til aðrir gátu endurtekið vinnuna hans, og vakti sérstaka athygli á óvenjulegar aðferðir sínar og mælingar sem komu úr vandvirkum tækjum og tólum. Thomas Kuhn lýsir því hvernig rannsakendur verða sammála um og styðja nýtt og vinsælt viðmið, jafnvel þótt það hafi í rauninni ekki verið lýst yfir sem gilt, en þetta skapar ósveiganlegt umhverfi til að styðja kenninguna. Hann takmarkar þannig gagnrýni þegar þessi greinilega valdsímynd tilkynnir mikilvæga nýja uppgötvun. Aðrir, líkir í hugsunarhætti, stökkva síðan  á vagninn, þó svo að ekkert sé að draga hann. Þannig var það með Patterson – aðferðir hans voru nokkuð tæknilegar og naut hann orðstírsins.

2) Patterson hlaut viðtöku vegna árangursríka hjálp hans við að útrýma blýmengun úr bensíni, málningu og öðrum afurðum. Vinna hans á þessu sviði á viðurkenningu skilið. Við búum við öruggari umhverfi vegna hennar, en hún bætir ekki upp rangar forsendur hans um aldur jarðarinnar sem leidd var úr vinnu hans með blý.

3) Líklegast mikilvægasta ástæðan fyrir því að rannsókn Pattersons féll í góðan jarðveg var fastheldnin hans. Patterson byrjaði á frægu grein sinni Age of meteorites and the earth frá 1956 með þessa djarfa yfirlýsingu:

Það virðist vera þannig að við ættum nú að viðurkenna að aldur jarðarinnar er jafn nákvæmlega þekktur og með um það bil sama öryggi eins og magn áls er þekkt í graníti frá Westerly, Rhode Island. (Age of meteorites and the earth, Clair Patterson, Geochimica et Cosmochimica Acta, 1956, Vol. 10, bls. 230).

Vandamálið með þessa yfirlýsingu er það að magn áls í graníti frá Rhode Island er hægt að mæla nákvæmlega, aftur og aftur, og hægt er að staðfesta niðurstöðurnar með mikilli nákvæmi. En hvorki Patterson né nokkur annar vísindamaður hefur nokkurn tímann getað endurtekið slíka mælingu með marga af hinum svokölluðu „loftsteinum“. Kjarni málsins er að aldursgreining loftsteina, eða í raun hvaða steina sem er, með aðferð geislavirkra efna hefur í för með sér töluvert af forsendum sem menn gera ráð fyrir að séu réttar. Það er engin leið í kringum það! Ef forsendurnar eru rangar – þá eru öll aðferðin til að aldursgreina ógild. Aftur á móti eru engar forsendur sem maður gerir ráð fyrir þegar mælt er ál í granítsýni frá Rhode Island og þar með er hliðstæða Pattersons um samanburð á hlutfalli áls í graníti við hlutfall úrans í blý sem aðferð til að aldursgreina jörðina, gjörsamlega röng. Þetta var líkt og Patterson hefði lýst því yfir að egg hafi átt hliðstæðan uppruna og appelsína vegna svipaðs útlits þeirra.

Síðar í lífinu sínu viðurkenndi Patterson óbeint að hann og samstarfsfólk hans hafði ekki verið hlutlæg í vísindarannsóknum sínum. Í birtingu greinar sinnar sem markaði tímahvörfum, lýsti hann því yfir að hann „þekkti aldur þessa steins“ áður en hann var búinn að greina hann!:

Nú, við þekktum aldur þessa steins og George gamli myndi ákvarða magn úrans í þessu sirkon og ég myndi vinna í blýinu. Þegar ég myndi finna eitthvað, þá myndum við taka úran Georgs og blýið mitt og vitandi hver aldurinn var, myndum við reikna hversu mikið blý ætti að vera til staðar og hver samsetning samsætanna ætti að vera. (Heimasíða CaltechOralHistories).

Patterson og samstarfsfélagar hans voru vissulega hlutdrægir í vinnunni sinni. Í staðinn fyrir að reikna aldurinn, gerðu þeir ráð fyrir honum og fylltu einfaldlega inn í eyðurnar. Þetta var ekki raunveruleg vísindi – þetta var blekkjandi og óréttmætt, en Patterson var aðeins einn af mörgum sem gerði ráð fyrir forsendum sem byggðar voru á röngum kenningum.

Patterson hunsar sannanir gegn aldursákvörðun með blýi

Grein Pattersons frá 1956, Age of meteorites and the earth, innihélt aldur jarðarinnar með geislunarmælingum, byggða á kalín-argon aðferðinni, sem vel að merkja er útbreiddasta aðferðin sem notuð er í dag til að aldursgreina loftsteina og aðra steina. Aldrar hans höfðu gríðarlega breiða vídd, eða frá 2,0 - 4,2 milljarða ára, þar til hann gaf sér aðra forsendu:

... gerir ráð fyrir að fast magn, eða um 20%, af argon myndað við geislavirkni sé glatað… (Age of meteorites and the earth, Clair Patterson, Geochimica et Cosmochimica Acta, 1956, Vol. 10, bls. 222-233).

Þessi nýja forsenda sem greinilega er úr lausu lofti gripin, sýndi aldursmat hans sem 4,8  milljarðar ára. En hvað með 2, 3 og 4 milljarða ára matið úr hinum loftsteinunum? Hvernig kom Patterson þessum „stóra aldursmismun“ heim og saman? Hann hunsaði einfaldlega lægri aldrana og flokkaði þá sem „mæliskekkjur“:

Stór aldursmismunur verður því að koma heim og saman á grundvelli annarra mæliskekkja. (Age of meteorites and the earth, Clair Patterson, Geochimica et Cosmochimica Acta, 1956, Vol. 10, bls. 222-233).

Patterson gerði ráð fyrir því að þekkja nú þegar svarið á aldri jarðarinnar og leitaðist þess vegna eftir því að láta hlutina koma heim og saman. Síðustu orð Pattersons í greininni Age of meteorites and the earth endurspeglar traustið hans á hinni fræðilegu jafnaldurslínu sem í hans huga „vísar á réttan hátt í tímann frá því jörðin öðlaðist núverandi massa sinn“, og jafnvel ganga svo langt að kalla það „staðreynd“:

Það er staðreynd að geysimikil efnafræðileg sundurgreining átti sér stað á meðan ferlið stóð yfir sem leiddi til vélrænnar einangrunar þess massa efnis sem jörðin er gerð úr, og þar sem breytingar á þessum massa fylgdi efnafræðileg sundurgreining, vísar jafnaldurslína Pb/Pb lofsteina á réttan hátt í tímann frá því jörðin öðlaðist núverandi massa sinn. (Age of meteorites and the earth, Clair Patterson, Geochimica et Cosmochimica Acta, 1956, Vol. 10, bls. 236).

En þó vissi Patterson aldrei hvernig loftsteinar mynduðust og hann hafði enga hugmynd um að járnútkastið í kringum vatnsgíginn í Arizona kom ekki utan úr geimi. Þetta efni úr járnútkastinu er ‚ómótmælanleg sönnun‘ fyrir því að nútíma vísindi hafa leitt út rangan aldur jarðarinnar. Ennfremur eru „staðreyndir“ Pattersons um hvernig „jörðin er gerð“ alls ekki staðreyndir. Slíkir hlutir eru enn óþekktir í nútíma vísindum í dag, á sama hátt og uppruni blýs (Pb) og úrans í loftsteinum er óþekkt.

Ári eftir að Patterson gaf út sína frægu grein um aldur jarðarinnar, harmar leiðbeinandi hans Brown að það hafi verið „vandamál“ í aldri loftsteinanna, vegna „eins óheppilegs erfiðleika“ eins og hann orðar það:

Vandamálið við aldur loftsteina myndi virðast vera leyst með ásættanlegri óvissu, ef það væri ekki vegna eins óheppilegs erfiðleika. Ef forsendur okkar eru réttar, ætti silíkat ástand loftsteina að innihalda úran í ákveðnum reiknanlegum hlutföllum, en í þeim loftsteinum sem greindir hafa verið hingað til, birtist úran ekki nema í einn sjötta til helmings þess magns sem það ætti. Það er of snemmt að segja hvort frávikið sé raunverulegt eða hvort það stafi af samlagningu á skekkjum úr greiningu og úrtaka. Ef frávikið er raunverulegt, þá verðum við að álykta að annað hvort er eitthvað alvarlegt að blýgögnunum eða við erum að glíma við ástand sem er miklu flóknara en okkur hafði grunað. (The Age Of The Solar System, Harrison Brown, Scientific American, apríl 1957, Vol. 196, bls. 92).

Raunverulega vandamálið er að „forsendurnar“ voru ekki réttar til að byrja með og að ástandið er „miklu flóknara“ en þá höfðu grunað vegna þess að þeir þekktu ekki sannleikann. Erfiðar spurningar eru auðveldar ef maður þekkir svarið. Brown harmaði enn fremur að aldrarnir í gefnu sýni ættu að passa, en gerðu það oft ekki:

Nú eru það fjórar mismunandi leiðir til að geta reiknað út aldur steina, þ.e. úr (1) hlutfalli blýs 206 á móti úran 238, (2) hlutfalli blýs 207 á móti úran 235, (3) hlutfalli blýs 206 á móti 207 og (4) hlutfalli helíns á móti úran. Helst ættu allar fjórar að gefa sömu niðurstöðu og ekkert aldursmat er álitið traust nema a.m.k. tvær óháðar aðferðir (þ.e. tvær af fyrstu þremur hér) gefi sömu niðurstöðu. En því miður framkalla flóknir þættir oft frávik í mati á gefnu sýni. (The Age Of The Solar System, Harrison Brown, Scientific American, apríl 1957, Vol. 196, bls. 82).

Brown lætur loks gefast að leiðrétting á magni frumblýs sem þarf til að ná hinum svokallaða ‚aldur jarðarinnar‘ var í mörgum tilfellum „ómögulegt“ að gera:

Því miður hafa flestir steinar í náttúrunni eitthvað af ‚venjulegu‘ blýi og hlutföll samsæta blýs eru mjög breytileg á mismunandi sýnum. Þetta gerir leiðréttingu á frumblýi erfiða og í mörgum tilfellum ómögulega. (The Age Of The Solar System, Harrison Brown, Scientific American, apríl 1957, Vol. 196, bls. 83).

Að lokum gerði Patterson þrenn alvarleg mistök í mati sínu á aldri jarðarinnar sem við munum rannsaka nánar:

Fyrstu alvarlegu mistök Pattersons – að gera ráð fyrir að gervi-loftsteinarnir úr Arizona og Hanbury væru utan úr geimi – er hægt að skýra með því að vísa í efnið í undirkafla 7.11 og 7.12. Þar lærum við að járnið er í raun járnútkast neðan úr gígnum, ekki utan úr geimi.

Vatnsplánetulíkanið afhjúpar önnur alvarlegu mistökin í verki Pattersons með því að sýna að Miklagilssvæðið (u.þ.b. það svæði sem vatnsgígurinn í Arizona er staðsettur) hefur fleiri hundruð úran gosrásir. Colorado hásléttan er þakin vatnsæðakerfi sem skerst við úran gosrásirnar. Úran-myndandi örverur í öllu kerfinu gætu auðveldlega mengað járnútkastið úr vatnsgígnum í Arizona – sama járnið og Patterson gerði ráð fyrir að hafi enga blýmengun.

Enn fremur sýnir loftsteinalíkanið (undirkafli 7.10) að flestir svokallaðir ‚loftsteinar‘ eru í raun járnútkast sem myndaðist í gosrásum gosbrunna þegar þeir voru í vaþrývarma ástandi. Í dag getum við fylgst með þessu sama umhverfi í djúpum neðansjávarhverum, sem hafa sýnt að hafa þungmálma og „geislavirk efni“ í nánd við þá, eins og fjallað er um í grein í Science frá 2002 undir heitinu Evolution and Biogeography of Deep-Sea Vent and Seep Invertebrates:

Heitir og stígandi vökvar (frá nokkrum gráðum til >60°C hærra en umlykjandi hitastig), ríkir af þungum málmum og geislavirkum efnum, streyma ístöðulaust í neðansjávarhverum. (Evolution and Biogeography of Deep-Sea Vent and Seep Invertebrates, C. L. Van Dover, et al., Science, 295, 1253, 2002, neðanmálsgrein 4).

Mikilvægt einkenni djúpra neðansjávarhvera er að margir málmar, þar á meðal blý, berast inn í heitt hveravatnið. Blý var fjórum til tuttugu sinnum algengara en járn í heita vatninu. Rannsóknir hafa einnig sýnt að það inniheldur „geislavirkt“ blý, sem er hluti af hrörnunarkeðju úrans (megin aðferð aldursgreininga með geislunarmælingu):

Besta vísbendingin um neðansjávar málma/hálfmálma sem afgasa á meðan gos stendur yfir, er fyrir frumefnin Po og Pb [blý]. Glerkennt basaltsýni sem gaus úr neðansjávareldfjallinu Macdonald, í Austur-Kyrrahafs fjallgarðinum við 9°50‘N, úr neðansjávareldfjallinu Loihi og úr Gorda hryggnum sýna öll geislavirkt ójafnvægi milli ²¹⁰Pb (helmingunartími = 22 ár) og ²¹⁰Po (helmingunartími = 138,4 dagar), sem bæði eru hluti af ²³⁸U hrörnunarkeðjunni. (Degassing of metals and metalloids from erupting seamount and midocean ridge volcanoes: Observations and predictions, Ken Rubin, Geochimica et Cosmochimica Acta, Vol. 61, Nr. 17, 1997, bls. 3527).

Nýja viðmið vatnsplánetulíkansins um myndun steinda og gangvirkið sem allsherjar flóðið gefur, gerir þessa neðansjávarhveri að mikilvægum rannsóknarstofum um vaþrývarma og sýna þeir að náttúruleg úran- og blýmengun ógilda aðferðir aldursgreininga með geislunarmælingu, séu þessi frumefni notuð.

Ég ætla að geyma þriðju alvarlegu mistök Pattersons um sirkon kristalla og kviku, en fjalla fyrst um þá arfleifð sem Patterson skildi eftir sig.

Falskenningin um 4,5 milljarða ára aldur jarðarinnar

Um árþúsundamótin gaf Scientific American út grein undir heitinu Revolutions in Science, sem var hugleiðing um ein hinna mikilvægustu og sígildu uppgötvun sem breytti heimi nútíma vísinda. Um er að ræða verk Clair C. Pattersons:

Árið 1953 notaði hið sígilda verk Clair C. Pattersons, frá California Institute of Technology, úran-blý klukkuna til að koma aldrinum 4,55 milljarðar ár fyrir jörðina í gildi ásamt mörgum af þeim loftsteinum sem mynduðu hana. (Revolutions in Science – The Evoultion of the Earth: Claude J. Allegre og Stephen H. Schneider, Scientific American, 1999, bls. 6).

Patterson fékk heiðurinn af því að þróa núverandi viðurkenndan aldur jarðarinnar, eða 4,5 milljarða ára. Aldur jarðarinnar frá Patterson var viðurkenndur sem ‚afdráttarlaus aldur‘ og hefur haldist nánast samkeppnislaus síðan á níunda áratug 20. aldar. En vísindakenningin sem hefur verið allsráðandi í heimi tímatalsfræði jarðarinnar í hálfa öld, er lítil í samanburði við sumar kenningar nútíma vísinda. Annar vísindamaður kemur fyrir í sögunni um 4,5 milljarðar ára aldur jarðarinnar, einhver sem hafði öll ráð í hendi sér á bak við tjöldin fyrir Patterson. Þetta var leiðbeinandi Clair Pattersons, Harrison Brown. Brown og starfsfélagar hans höfðu átt þá hugmynd að aldursgreina jörðina með loftsteinum. Patterson flaut upphaflega með upp á gamnið en gaf bráðlega út sína fræga grein árið 1956 þar sem hann lýsti í grófum dráttum hinum 4,5 milljarða ára aldur jarðarinnar. Í þessari grein sem hét Age of meteorites and the earth, gefin út í tímaritinu Geochimica et Cosmochimica Acta, stóð m.a. þetta:

Nákvæmasti aldur loftsteina er ákvarðaður með því að gera fyrst ráð fyrir því að loftsteinar séu safn úran-blý kerfa með ákveðna eiginleika og með því að reikna síðan aldur þessa safns úr athuguðu mynstri á blýinu. (Age of meteorites and the earth, Clair Patterson, Geochimica et Cosmochimica Acta, 1956, Vol. 10, bls. 230).

Hér sjáum við að mat Pattersons er grundvallað á því að gert var ráð fyrir að loftsteinar hafi úran-blý „kerfi“. Þetta var sú fyrsta af mörgum röngum forsendum og eins og við munum sjá úr tímaritsgrein frá 1972, þá eru „allar sígildar túlkanir á samsætagögnum blýs vafamál og að mat á aldri jarðarinnar með geislunarmælingum eru í hættu.“ Reyndar hunsar mat nútímans á loftsteinum í dag úran-blý aldursákvörunina algerlega, vegna þess að það sem Patterson gerði ráð fyrir um úran og blý í loftsteinum var rangt.

Patterson greindi frá forsendum sínum í sinni þýðingarmikilli grein frá 1956, en þær allar sýndu sig síðar sem rangar:

Eftirfarandi var gert ráð fyrir varðandi loftsteina: þeir mynduðust á sama tíma; þeir voru til í einangruðu og lokuðu kerfi; þeir innihéldu upphaflega blý með sömu samsetningu samsæta; þeir innihalda úran sem hefur sömu samsetningu samsæta eins og jörðin. (Age of meteorites and the earth, Clair Patterson, Geochimica et Cosmochimica Acta, 1956, Vol. 10, bls. 230).

Árið eftir að grein Pattersons Age of meteorites and the earth var birt, gaf leiðbeinandi hans, Harrison Brown, út frásögn í apríl 1957 eintaki af Scientific American um hvernig Patterson reiknaði aldur jarðarinnar:

Loksins, sex árum síðar, eftir að blýlausa rannsóknarstofa okkar var byggð við California Institute of Technology, tókst Patterson að einangra blý frá Canyon Diablo loftsteinum, sem sprengdi hinn fræga loftsteinagíg í Arizona. Þetta var hið mesta afreksverk í efnafræði af Pattersons hálfu, vegna þess að magn blýs í ástandi málms í þeim loftsteini var aðeins einn partur af þremur milljónum. Síðar einangraði hann blý úr súlfíð ástandinu í sama loftsteini og í öðrum loftsteini sem fannst í Henbury, Ástralíu.

Öll þessara þriggja blýsýna höfðu um það bil sömu samsetningu samsæta. Það var greinilegt að þessi blýmyndun við geislun var miklu minni – og þar með sennilega miklu eldri – heldur en það sem áður hafði fundist á jörðinni. Hlutfall blýs 206 á móti blýi 204 í einu sýni var aðeins 9,41 til 1. Með því að gera ráð fyrir að sýnin raunverulega séu upphaflega blý, reiknuðum við aldur jarðarinnar sem 4,5 milljarðar ára. (The Age Of The Solar System, Harrison Brown, Scientific American, apríl 1957, Vol. 196, bls. 89).

Það var eitt áberandi vandamál við að gera ráð fyrir að sýnin „raunverulega séu upphaflega blý“: Voru járnsteinarnir úr gígunum í Arizona og í Henbury, Ástralíu raunverulega úr geimnum?

Aðferð Browns, Pattersons og allra annarra nútíma vísindamanna til að reikna 4,5 milljarða ára aldur jarðarinnar (stærð álitin sem „alger“ aldur jarðar) var byggð á „loftsteinum“ sem voru ekki loftsteinar.

Uppgötvanirnar um sanna eðli gíga og járnútkasti þeirra í undirkafla 7.8 til 7.12 er stórbrotnar. Þær umbylta ekki bara jarðvísindum með því að leggja af mörkum hvernig plánetur og tungl mynduðust, heldur rífa þær algerlega jarðfræðilega tímakvarðann niður, ásamt aldri jarðarinnar og annarra pláneta.

Gjörvalli vísindaheimurinn í dag hefði aldrei getað ímyndað sér að ‚árekstrargígarnir‘ í Arizona og í Ástralíu, sem notaðir voru til að reikna út aldur jarðarinnar og sólkerfisins, eru ekki árekstrargígar!

Hvernig nútíma vísindi misreiknaðist aldur jarðarinnar

Chris Turney er jarðfræðingur og höfundur bókarinnar frá 2006, Bones, Rocks, and Stars, the Science of When Things Happend. Turner greinir frá því að fyrir 18. öld hafi mannkynssagan verið staðallinn og var hún viðurkennd af nær öllum. Tími endurreisnarinnar dró að sér fræðimenn sem leituðu í fornritum og rannsökuðu efnisheiminn með stærðfræði og vísindum.

Þetta var tímabil upplýsingu þar sem mörgum röngum hefðum og falshugmyndum var kastað burt. Engu að síður hófu sumir evrópskir rannsakendur á þessum tíma framfara breytinga að hafna þeim hætti sem fornaldarsagan lýsti fortíðinni. Þeir hófu að leita að áþreifanlegum sönnunum sem myndi styðja þá hugmynd að jörðin væri miklu eldri en í hinni skráðri sögu.

Turney útskýrir hvernig kæling jarðarinnar (ein aðferð til að meta aldur í töflunni yfir sögu aldursákvörðunar) var fyrst notuð til að komast að aldrinum „75.000 ár“:

Líklega einn af frægustum andstæðingum var Frakkinn Georges-Luis Leclerc, einnig þekktur sem Comte de Buffon. Hann gerði tilraunir á innri hita jarðarinnar og á þeim kólnunarhraða sem væri nauðsynlegur til að kæla bráðnaða plánetu niður í það hitastig sem við höfum í dag. Það var löngu vitað að því dýpra maður færi, því heitara yrði það. Buffon notaði þessa athugun og eigin tilraunir á kólnunarhraða rauðglóandi járnkúlu til að reikna aldur upp á 75.000 ár. (Bones, Rocks and Stars, The Science of When Things Happened: Chris Turney, Macmillan, 2006, bls. 149).

Í UM er það sem „var löngu vitað“ nú litið á sem falskenningu. Engu að síður beittu sumir rannsakendur frá 19. öld sér fyrir „takmarkalausum tíma“, á meðan aðrir, eins og Kelvin lávarður, leituðust við að koma á reglu á vandamálinu um aldur jarðarinnar. Turney heldur áfram:

Vegna einhverrar óvissu í aðferð sinni og hlutum sem hann taldi sem víst, lagði Kelvin fram gróflega vídd í aldri jarðarinnar á milli 20 og 400 milljónir ára, með 98 milljónir ár sem reiknað meðaltal. Niðurstaða Kelvins: jarðfræðingar ættu að færa sig frá hinum næstum takmarkalausum tíma sem Hutton lagði til.

Á næstu 40 árum, þegar ný gögn voru öfluð um hitastig jarðarinnar, endurskoðaði Kelvin aldursmatið sitt reglulega, venjulega niður á við. Árið 1876 var hann í mesta lagi 76 milljónir ár og árið 1897 var aldurinn nær því að vera 20 milljónir ára. (Bones, Rocks and Stars, The Science of When Things Happened: Chris Turney, Macmillan, 2006, bls. 151).

Jafnvel þótt Kelvin leit á jörðina sem kvikuplánetu, ollu „ný gögn“ því að hann lækkaði aldursmatið sitt, en það var ekki vinsælt af einni mikilvægri ástæðu – nýja kenningin um þróun þurfti meiri tíma. Þetta var „vandamál“ og Charles Darwin hélt að hann gæti lagað það:

Vandamálið var að á miðri nítjándu öld þurfti Charles Darwin að rökstyðja það sem honum fannst réttmætur tími til að leyfa þróun til að framkalla þann aragrúa af lífsformi sem við höfum í dag. Enginn vissi í þá daga hvað ‚réttmætur tími‘ væri langur. Í fyrstu útgáfunni af Uppruni tegundanna frá árinu 1859 villtist Darwin inn í bitrar deilur: hann notaði hraðann á rofi í Weald í Suður-Englandi sem viðmið. Hann gerði sér grein fyrir að norður- og suðurhluti kalkhæðanna  mynduðu eitt sinn einn samfelldan kalkstöpul og áleit að það tók líklega 306.662.400 ár, ‚eða segjum þrjú hundruð milljón ár‘,  að ná sinni núverandi mynd. (Bones, Rocks and Stars, The Science of When Things Happened: Chris Turney, Macmillan, 2006, bls. 149).

Darwin og síðari þróunarsinnar komu aldrei með raunverulegar og áþreifanlegar sannanir fyrir því að þróun eigi sér í raun stað, en á þeim tíma var Darwin sannfærður um að það hljóti að vera til hæfilegur tími fyrir hana til að gerast. Darwin reyndi að sanna þetta með því að skilgreina „hraða á rofi“ sem síðar sýndi sig sem rangur. 300 milljón ára rof Darwins var einfaldlega ágiskun til að rökstyðja mál sitt.

Til að sanna jörð sem gamla án rofs, sneru vísindamenn sér að þeirri ályktun að „jörðin átti sitt upphaf sem bráðinn hnöttur“, upphitaður af „geislavirkum efnum“:

Í þeirri trú að jörðin hafi átt sitt upphaf sem bráðinn hnöttur, reiknaði Kelvin þann nauðsynlega tíma fyrir hana til að kólna niður í núverandi ástand með einungis bráðnaðan kjarna. Kelvin ákvarðaði að lokum aldur jarðarinnar sem aðeins 20 milljónir ár. Svo lár aldur virtist ómögulegur fyrir flesta jarðfræðinga og mannfræðinga á dögum Kelvins.

Það sýndi sig að Kelvin hafði ekki tekið tillit til viðbótar hitauppsprettunnar sem ekki var skilin til fulls á hans dögum; þ.e. hitans sem hitar upp innra berg jarðarinnar, sem kemur til vegna geislavirkra efna sem er innilokað undir yfirborðinu. (Marvels and Mysteries of The World Around Us: General Consultant: Rhodes W. Fairbridge, Professor Of Geology, Columbia University, The Reader’s Digest Association, Inc., 1972, bls. 18-19).

Þó svo að Kelvin hafi kannski ekki skilið notkun geislavirkni, þá hafa nútíma vísindi einnig yfirsést nokkra mikilvæga punkta. Það er ekki til nein bein sönnun fyrir innilokaða geislavirkni undir jarðskorpunni. Hvorki eldgos í dag né hraunflæði fyrri eða síðari tíma er geislavirkt.