Er jarðfræðilegur aldur mikilvægur fyrir vísindin?

Er raunverulegur aldur jarðarinnar virkilega það mikilvægur? Með myndinni hér að neðan fylgdi eftirfarandi tilvitnun:

Jarðfræðileg saga jarðarinnar hófst fyrir 4,567 milljörðum ára síðan þegar reikistjörnur sólkerfisins mynduðust úr stjörnuþoku, skífulaga ryk- og gasmassa sem voru afgangar frá myndun sólarinnar. Ytri lög plánetu jarðar, upphaflega bráðnaðir, kældust til að móta fasta skorpu þegar vatn byrjaði að safnast í andrúmsloftinu. (Wikipedia).

Gæti þessi jarðfræðilega saga jarðarinnar verið rétt ef jörðin var aldrei „bráðnuð“ eða ef hún myndaðist ekki úr ryki og gasi frá sólinni? Eins og við höfum séð, er jörðin vatnspláneta en ekki kvikupláneta og þess vegna hlýtur gjörvöll jarðfræðileg saga jarðarinnar sem byggir á kenningu um kvikuplánetu að vera röng.

En hvernig hefur þessi ranga jarðfræðilega saga jarðarinnar áhrif á vísindarannsóknir á öðrum sviðum? Til að byrja með, fræðin um hegðun mannsins – sálfræði – eru byggð á kenningum um jarðfræðilegan tíma sem koma úr mannfræði. Á sama hátt byggir mannfræðin aldur sinn og þróunarkenningar á líffræði, fornleifafræði og steingervingafræði. Þessar greinar, saman með stjörnufræði og alheimsfræði, leiða aldur sinn á alheiminum, jörðinni og mannkyninu af hinum ætlaða fræðilega aldurs sem kemur úr jarðfræðinni.

Vegna þess að öll vísindin byggir flestar kenningar sínar á jarðfræðilegum tímakvarða og vegna þess að jarðfræðin hefur verið í myrkum tíma vísindanna síðustu 100 árin, þá ættum við að búast við að sjá kenningar sem byggðar eru á mörgum villum.

Raunveruleikinn er sá, að flestar vísindagreinar hanga á bláþræði jarðfræðilegs tíma sem er ástæðan fyrir því að það er svo mikilvægt að komast að sannleikanum um jarðfræðilegan tíma. Til að segja það á einfaldan hátt, þá eru hinir svokallaðir ‚aldrar‘ í nútíma jarðfræði rangir og það eru einnig öll önnur vísindi sem byggja forsendur sínar á þessum öldrum – á lifandi sem og líflausum efnum. Síðustu 700 blaðsíðurnar (UM Bindi I) hafa snúið gömlu jarðfræðilíkönunum á hvolf, þannig að jarðfræðilegi tíminn hlýtur einnig að hvolfast.

Tengslin á milli kviku og aldur jarðarinnar

Eftir að vera búinn með kaflann um kvikufalskenninguna, gætir þú verið að spá í því, hvers vegna vísindin halda áfram að styðja kenninguna um kvikuplánetu í svo miklum mæli, einkum þegar svo margar áþreifanlegar sannanir mæla á móti henni. Ein megin ástæðan fyrir því að kvikan er svo rótföst í hinni fræðilegri burðargrind nútíma vísinda, er að tilvist kviku er undirstaðan fyrir aldurssetningu jarðarinnar.

Hugmyndin um milljónir eða milljarðar ára sem við höfum heyrt allt okkar líf er grundvölluð nánast gersamlega á tilvist kviku. En bráðin kvika er vissulega ekki föst undirstaða til að byggja aldur jarðarinnar á. Eftirfarandi skref telja upp hugsanlegar niðurstöður úr núverandi kenningu tímasetninga sem byggð er á kviku:

1. Matið 4,5 milljarðar ára aldur jarðarinnar er byggt á aldursákvörðun með greiningu geislavirkra efna á storkubergi.
2. Aldursákvörðun með greiningu geislavirkra efna á storkubergi er byggð á tilvist kviku vegna þess að geislunar-‚klukkan‘ er endurræst þegar berg bráðnar.
3. Það eru engar reynslusannanir til fyrir því að kvika sé til og kaflinn um kvikufalskenninguna sýndi að það er engin kvika í jörðinni.
4. Þess vegna er aldursákvörðun með greiningu geislavirkra efna á storkubergi byggð á fölskum forsendum.
5. Vísindaleg bylting mun eiga sér stað þegar tilhæfulausa aldursákvörðun með greiningu geislavirkra efna er fjarlægð úr nútíma vísindum.

Síðasta skrefið virðist ef til vill vera nokkuð róttæk yfirlýsing – en sú undirstaða sem nútíma vísindi hafa grundvallað alla sína aldursburðargrind á er kvika og þau sjá einfaldlega enga aðra möguleika á aldursákvörðun. Vísindaleg bylting í aldursákvörðun er óumflýjanleg og þegar hún mun eiga sér stað, þá mun hún hafa keðjuverkandi áhrif á öll vísindin. Engin grein mun vera ósnortin vegna þess að aldursákvörðun er undirstöðuatriði allra vísindagreina.

Ef til vill er það auðveldara að skilja hvernig slík breyting muni eiga sér stað með því að íhuga sannindin í kafla 4: Áfram til vísindalegra byltinga. Áður en vísindaleg bylting geti átt sér stað, verður fyrst kreppa að vera til staðar. Nútíma vísindi byggði sitt langtíma kerfi aldursákvörðunar á rangri kvikufalskenningu og þetta er það sem verður að kreppu. Þetta er bara spurning um tíma.

Hvernig getum við virkilega vitað að kvikan sé ekki til? Enginn hefur nokkurn tímann séð kviku, né séð raunverulega sönnun um tilvist hennar. Munið að kvika er ekki hraun! Auk þess, byggt á beinum sönnunum, hrekur sérhvert þessara eftirfarandi athugana (þessi voru útskýrð í kaflanum um kvikufalskenninguna) tilvist kviku:

1. Kvika ögrar varmaflæði eðlisfræðinnar.
2. Geislavirk kvika er goðsögn.
3. Kvars er ekki gler.
4. Náttúrulegir steinar hafa þrýstirafeiginleika.

Sérhvert þessara fjögurra vísindalegra athugana (og annara í kaflanum um kvikufalskenninguna) sýnir að kvika sé ekki til og það er bara spurning um tíma hvenær hin fræðilega tíma-klukka jarðfræðinnar hættir að tifa.

Til eru þeir sem eru efins um þörfina til að breyta tímakvarða jarðfræðinnar. Jafnvel þótt hægt væri að treysta aldursákvörðun með greiningu geislavirkra efna að einhverju leyti, þá er kvika samt ekki til og vegna þess að aldur jarðarinnar hefur byggður á aldursákvörðun, að því er fullyrt er, kvikusteinum (storkuberg) – þá er matið á aldri jarðarinnar rangt!

Bindi II og Aldurslíkanið

Nú styttist í útgáfu á Universal Model, Bindis II. Eins og sjá má, prýðir sjálfur Seljalandsfoss sem forsíðumynd utan á kápunni. Á meðan Bindi I heitir Jarðarkerfið, þá nefnist þetta nýja bindi Lífkerfið. Þar halda kaflanúmerin áfram frá fyrsta bindinu og hefst þá nýja bókin á kafla 10. Hér að neðan er kynning á þessum 10. kafla sem nefnist Aldurslíkanið.

Bindi II, sem hefur verið aðgengilegt á rafrænu formi í þó nokkra mánuði, hefur eftirfarandi kaflaheiti: Aldurslíkanið, Steingervingalíkanið, Þróunarfalskenningin, Líflíkanið, Líkanið um heimssöguna, Clovis-líkanið og Mannslíkanið.

Milljónir ára. Milljarðar ára. Hversu gömul er jörðin raunverulega? Við höfum kynnst mörgum kenningum í lífinu okkar varðandi aldur jarðarinnar og aldur hluta sem lifðu á jörðinni. Flestir hneigjast til að hunsa smáatriðin þeirra aðferða sem notaðar eru til að greina þennan aldur.  Of oft viðurkennum við eða höfnum aldurskenningum án þess að skilja eða þekkja þær, vegna þess að nútíma vísindi hafa gert smáatriðin of flókin. Það sem við höfum gert í aldurslíkaninu, er að taka smáatriði þúsundir blaðsíðna um aðferðir aldurssetninga og dæmi úr þeim, og skipulagt þær á þann hátt sem leyfir kynningu á þeim á einfaldan hátt. Síðan tókum við samantekt á aldurshugmyndum og settum þær í samhengi við hið nýja Alhliða líkan (UM).

Í þessum kafla munum við fjalla um smáatriði hverrar aðferðar aldurssetninga og rannsaka vísindalegar sannanir til að meta hvaða aðferð aldurssetninga virkar og hvaða aðferð ber engan árangur. Kaflar úr fyrsta bindi UM hafa undirbúið jarðveginn þannig að rétt mat á aðferð aldurssetninga geti átt sér stað. Vegna þess að núverandi aldursfalskenningar hafa verið uppi í svo langan tíma og vegna þess að þær eru svo djúpt greyptar í hugum manna, mun það líklega taka fleiri ár fyrir hinar einföldu staðreyndir þessa kafla til að ná festu og endurnýja gömlu hugmyndirnar. Í dag hafa langflestir vísindamenn og rannsakendur ekki sjálfir framkvæmt aldursgreiningu með greiningu geislavirkra efna og þekkja líklega ekki smáatriðin í þessum kafla. Þeir hafa einungis samþykkt kenningar sem eru dreifðar í nútíma vísindum eins og þær væru réttar. Á hinn bóginn eru langflestir meðal almennings ekki sannfærðir um að aldrarnir séu réttir. Ef maður hugsar um það, eru allar greinar vísindanna og sérhver hlið náttúrunnar háðar aldursgreiningu eða eru tengdar henni. Viðmiðunargleraugu aldursgreiningu sem maður lítur í gegnum, ákvarðar hvernig litið er á alheiminn og hefur að lokum áhrif á það hvernig lítum á sjálf okkur. Með það í huga verður það mikilvægt að uppgötva og staðfesta hinn rétta aldur allra hluta.

Ein leið til að greina réttan aldur frá röngum, er að leita að samræmi. Sannleikur, eða réttur aldur, mun vera sá sami í gær, í dag og á morgun. Þegar við leiðréttum gamlar og ósannanlegar aðferðir aldurssetninga og skiptum þeim út fyrir nýrri og sýnilegri tækni, þá mun aldursgreiningin verða stöðugt nákvæmari og við munum geta útskýrt það sem hingað til var óútskýranlegt. En á meðan munu rangir aldrar sem byggðir eru á slæmum aðferðum aldurssetninga halda áfram að breytast og munu alltaf stangast á við sannanlegar aðferðir.

Þessum kafla er skipt upp í tvo hluta – fyrri hlutinn með undirkaflana 1-6 fjallar um sögu aldursgreininga og setur fram í grófum dráttum rangar aðferðir aldurssetninga sem höfðu áhrif á öll nútíma vísindi og lagði sitt af mörkum til hinna myrku tíma vísindanna sem fjallað var um í kafla 2.2. Síðari hlutinn, undirkaflar 7-12, fjallar um ósviknar aðferðir aldurssetninga sem útvega nýjar og sannanlegar vísindalegar aðferðir til að aldursgreina bæði lífræn og ólífræn efni. Ósviknu aðferðir aldurssetninga sýna hversu mikilvægt það er fyrir sönn vísindi að byggja á réttri tækni aldursgreininga sem eru sannanlegar, samkvæmar sjálfri sér og áreiðanlegar.

Sumt umræðuefni skarast óhjákvæmilega með líkanið um heimssöguna vegna þeirra óaðskiljanlegu tengsla aldurs og sögu. Aldurslíkanið og líkanið um heimssöguna færa sameiginlega fram með empírískum sönnunum frá fjölda greinum vísindanna, gersamlega ólíkt tímatal en það sem nútíma vísindi hafa verið að kenna í gegnum alla myrku tíma vísindanna.

Haltu áfram að hafa opinn hug á meðan þú lest þennan kafla eins og við lögðum áherslu á í fyrsta kafla í UM – hlutlægni er sérstaklega mikilvæg þegar staðið er andspænis ögrandi hugmynda. Ef þú hefur nú þegar lesið fyrri kafla, ættir þú að vænta þess að sjá nýjar vísindalegar staðreyndir um aldur sem áður voru óþekktar. Niðurstaðan er fyrirsjáanleg – aldursgreining nútíma vísinda er meingölluð og rangar tímasetningar hennar verða að vera leiðrétt með sannanlegum tímasetningum áður en við getum nokkurn tímann vonast eftir að skilja hvenær náttúruviðburðir raunverulega gerðust.

Að læra um vatnsinnlyksur

Við getum lært margt frá vatnsinnlyksum sem glata vatninu sínu þegar þær hafa verið fjarlægðar úr náttúrulegu umhverfi sínu í jarðskorpunni. Þegar steinar með vatni inni í þeim verða fyrir frosti, þá þenst vatnið út sem veldur því að hólfið brotnar. Í mynd hér að neðan er hægt að sjá stórt holrými á hliðinni á kvars kristalli. Það eru önnur hólf í þessum steini sem eru umlukin þykkari veggjum sem enn innihalda vatn, en hægt er að sjá það hreyfast í steininum þegar honum er snúið. Eitt mikilvægt smáatriði sem óskemmdar vatnsinnlyksur upplýsa, er að umhverfið sem þær mynduðust í getur ekki hafa breyst mikið síðan kristallinn myndaðist upphaflega. Þessi staðreynd verður þýðingarmeiri þegar við gerum okkur grein fyrir því að flestar vatnsinnlyksur finnast á eða nálægt yfirborðinu. Hefðu þær orðið fyrir frosti á svokallaðri ísöld, þá hefðu miklu fleiri slíkir steinar sprungið og skilið eftir sig brot.

Hvers vegna finnum við vatnsinnlyksur nálægt yfirborðinu ef kristallaðir steinar og steindir eiga að hafa komið djúpt úr jörðu, eins og nútíma jarðfræði kennir – hvers vegna finnast engar vatnsinnlyksur á botninum á Miklagili? Í næsta kafla verður fjallað um ástæðuna fyrir því að vatnsinnlyksur finnast nálægt yfirborðinu – vegna þess að þær mynduðust á eða nálægt yfirborðinu. Þetta bendir til þess að hvar sem þær kunna að finnast, útvega vatnsinnlyksur beina og áþreifanlega sönnun fyrir því að yfirborð jarðarinnar getur ekki hafa breyst til muna síðan þessir vatnsfylltir steinar mynduðust.

Fyrir steindafræðinga eru vatnsinnlyksur furðuverk og það kom ekki á óvart að finna hlutfallslega fáar rannsóknir á þeim. Reyndar fjalla aðeins fáeinir rannsakendur um þessa tegund steina í jarðfræðitímaritum. Við fundum að minnst var eitthvað á þá í rannsóknarskýrslum verkfræðinga sem komu inn á viðfangsefnið um vöxt kvars. Síðar í þessum kafla munum við fjalla um ástæðuna fyrir því hvers vegna verkfræðingar hafa áhuga á vatnsfylltum kvars steinum. Holufyllingar eru steinar sem geta innihaldið töluvert vatn. Til að sýna hversu mikið vatn getur verið innan í þeim, vísum við í bókina Oddities of the Mineral World:

Þéttustu svæði vatnsinnlyksa í Bandaríkjunum eru ef til vill hin margvíslegu set holufyllinga sem hafa nú þegar verið minnst á í ríkjunum Illinois, Missouri og Iowa. Nokkrir þessara staða geyma holufyllingar sem hella út vatni ef þeir eru brotnir. Athyglisverðastur er jarðlag í St. Francisville, Missouri, þar sem mjög stórar holufyllingar hafa verið fundnar sem innihalda rúmlega einn lítir af vatni. (Oddities of the Mineral World, William B. Sanborn, Van Nostrand Reinhold Co., 1976, bls. 51).

Þú gætir líklega fengið þér vænan drykk úr holufyllingu – en vatnið gæti hugsanlega verið ekki alveg svo tært þegar þú bragðaðir á því! Það er ákaflega algengt að lesa að vatnsinnlyksur innihaldi vatn sem er ‚milljónir‘ ára gamalt en það er engin mælanleg sönnun til sem stendur undir slíkum staðhæfingum. Við munum brátt uppgötva að aðferð tímasetningar yfir milljónir ára byggir á að tímasetja storkuberg – en náttúrulegir kvars kristallar voru aldrei bráðnaðir.

Eins og áður var tekið fram, myndu vatnsfylltar holufyllingar sem hefðu orðið fyrir frosti á ísöld, hafa borstið vegna frostveðrunar. Hvernig má það þá vera að heil svæði í Illinois, Missouri og Iowa eiga slík gnægð af óbrotnum holufyllingum? Í dag þurfa vatnsinnlyksurnar sem teknar eru úr Austur-Bandaríkjunum að vera haldið frá frosti um leið og þær eru teknar af jörðinni, vegna þess að þær munu ellegar brotna. Þetta hafnar hugmyndinni um ísaldir, hvort sem þær eiga að hafa átt sér stað fyrir 10.000 árum eða fyrir milljónum árum síðan. Það eru svo margar ósvaraðar spurningar eftir.