Vatnstunglið Fóbos

Stærsta tungl Mars heitir Fóbos og er það mjög svipað í útliti og sumar halastjörnur og ísstirni, nema Fóbos hefur nokkrar stórkostlegar raðir af vatnsgígum. Raðir vatnsgíga á Fóbos sem sjást á myndinni hér að ofan eru mikilvægar sannanir fyrir virkni vatnsgíga á samsíða farvegum og dölum sem finnast bæði innan og utan langstærsta gígs tunglsins. Takið eftir að sumar gígaraðir virðast vera hornréttar á brún stóra gígsins. Það er furðulegt að rannsakendur vísa enn í gíga Fóbosar sem árekstrargíga, jafnvel líka þann stóra. Árekstur sem skilur eftir slíkan gíg hefði mölvað þetta litla tungl í tætlur. Á yfirborði tunglsins er ekkert útkast að sjá en hins vegar sér maður fullt af röðum vatnsgíga! Árekstrarsinnar geta ekki útskýrt hvernig svo margir „árekstrargígar“ eiga að hafa myndast í þessum „árekstrarröðum“, sérstaklega ef hugsað er um mismunandi loftsteina á mismunandi tímapunktum.

Hinn lági eðlismassi Fóbosar, einungis 1,9 g/cm³, er ekki einu sinni tvöfaldur eðlismassi vatns og er hann tákn um vatnsuppruna tunglsins. Vitandi þetta, þá hafa rannsakendur lagt til:

Eðlismassi Fóbosar er of lár til að geta verið fast berg og er tunglið þekkt fyrir að vera holótt. Niðurstöðurnar leiddu til þeirrar tillögu að Fóbos gæti innihaldið verulegt magn af ís. (Heimasíða Wikipedia).

Athugasemdir

[Kolbrún Katla Jónsdóttir (IP-tala skráð) 13.2.2018 kl. 13:15]

Ég verð að segja að þetta er afar skrítið tungl, rosa furðulegt í útliti.

[Harpa Rós Jónsdóttir (IP-tala skráð) 13.2.2018 kl. 13:22]

Held að það sé alveg rétt að líkurnar á að þessir gígar séu eftir árekstra séu nær engar og hjálpar það með sannfæringu vatnsgígakenninguna en þetta er meira afsönnun árekstragíga frekar en sönnun vatnsgíga.

[Soley Albertsdottir (IP-tala skráð) 13.2.2018 kl. 13:25]

Finnst skrítið hvernig rannsakendur telja gígana bara hafa gerst vegna árekstra og líta út fyrir að hugsa ekki einu sinni um möguleikann um að þetta sé af völdum vatns, þó það hljómi mikið rauverulegra þar sem árekstrar hefðu líklega verið búin að brjóta tunglið niður.

[Trausti Rafn Björnsson (IP-tala skráð) 13.2.2018 kl. 13:26]

Gæti verið að kenningin árekstrar gíga sé "esay way out". Þeir vildu koma með skýringu og eins fljótt og hægt var. Allt er þetta efni sem þarf að rannsaka betur! 

[Gabríel Werner Guðmundsson (IP-tala skráð) 13.2.2018 kl. 13:30]

Ef eðlismassi Fóbos er svo lítill og vísindamenn telja að tunglið sé aðalega úr ís eða innihaldi mikinn ís ætti Fóbos þá ekki að vera meira skemmt og hafa orðið fyrir meiri eyðinlagningu ef allir þessir gígar hafa myndast með áreksturkenningunni? Ég held að það sé betri skýring að vatn sé að finna á þessum stöðum eða að minnsta kosti að þeir hafi mynadst með öðrum hætti t.d með vatni.

[Stefan Hermundsson (IP-tala skráð) 13.2.2018 kl. 13:31]

Þetta gæti næstum sannað vatnskenninguna, ef vðið myndum lenda á þessu tungli, gætum við fengið sönnun um vatn(ís) undir yfirborðin. Svo held ég að þessi árekstrarkenning er bara afsökun frá fólki sem vilja ekki trúa vatnskenninguni.

[Ýmir Atlason (IP-tala skráð) 13.2.2018 kl. 13:33]

Ég get því miður ekki trúað að Fóbos sér holótt að innan en það gæti samt verið mikið af ís undir yfirborðinu. Svo er líka skrítið hvernig þessi risastóri gígur myndaðist. eins og var sagt fyrir ofan, þá mundi tunglið splundrast. þetta er gott dæmi fyrir því að þetta hefði getað myndast út af vatni.

[Hugi Snær (IP-tala skráð) 13.2.2018 kl. 13:35]

Ég efast aðeins um þá kanningu að þetta séu vatnsgígar á þessu tungli. Ég neita henni hins vegar ekki.

[Bjarki Óskarsson (IP-tala skráð) 13.2.2018 kl. 13:36]

Ég er ósammála um að flestir gígarnir séu eftir árekstra og alls ekki þessi stóri þar sem tunglið mundi splundrast eins og segir hér fyrir ofan. Ég get vel trúað því að tunglið sé fullt af ís.

[Valberg Halldórsson (IP-tala skráð) 13.2.2018 kl. 13:38]

Þetta tungl er afar áhugavert í útliti, það virðist sem svo að eitthvað svakalegt hafi hent það. Þessir gígjar eru svo margir og svo stórir sumir þeirra að það getur ekki verið að þetta myndaðist bara með vatni og gosi. Á myndinni að ofan lítur út fyrir að vera einn stór gígur á toppi tunglsins. Gæti verið að hann hafi rekist utan í eitthvað, eins og t.d. loftstein? En þessar rákir sem renna niður plánetuna hljóta að vera vatn. Þær eru of augljósar. 

[Gunnar Ingi Guðjónsson (IP-tala skráð) 15.2.2018 kl. 08:44]

Mjög áhugavert að sjá þetta ís-tungl. Ef eðlismassinn er svo lítill hjá Fóbos, þá getur þetta tungl brotnað niður. Myndi það skipta miklu ef tunglið væri ekki til staðar?

[Berglind Elsa (IP-tala skráð) 15.2.2018 kl. 18:01]

Ég get alveg trúað þessu. Flestir plánetur og tungl eru hvað sem er úr vatni og þar sem þessi er mögulega úr ísi þar sem hann er með svo lítinn eðlismassa

[Logi Jökulsson (IP-tala skráð) 15.2.2018 kl. 19:18]

Eðlismassi fóbos er ekki mikill sem gefur til kynna að það þarf mikið af þeim massa til að búa til nóg þrýsting til að bræða ís. Yfirborðshitinn á Fóbos er um -4°C til -112°C svo það vatn sem náði á yfirborðið hefði líklegast verið kastað úr þyngdarkrafti tunglsins með sólarvindum eða frostnað í einhverjum gígum. Ef innri gerð tunglsins er eða var úr ís þá fyndist mér líklegt að ís væri að finna á yfirborðinu líka. Kannski er ís þar eitthvernstaðar eins og er á sumum pörtum tunglsins okkar. Svæði þar sem sólarljós kemst aldrei að sem er einhvers staðar á norður eða suður pólum Fóbosar.

[Borgar Ben (IP-tala skráð) 15.2.2018 kl. 21:43]

þetta tungl er mjög spes í útliti. Kaupi það enganveginn að stóri gígurinn kom á vegum loftseins því gígurinn er alltof stór. Verður áhugavert að læra meira um þetta tungl í framtíðini

[Gylfi þór Ósvaldsson (IP-tala skráð) 15.2.2018 kl. 23:13]

Ha? Vatn á tunglið? Það er það furðulegasta en samt áhugaverðasta sem ég hef heyrt í dag. Kenningin um að það sé ís inn í tunglinu er líka mjög áhugaverð vegna svona lágum eðlismassa tunglsins, þá gæti þetta alveg verið satt. Mjög áhugavert.

[Sigurður Rafn (IP-tala skráð) 16.2.2018 kl. 09:45]

Þetta tungl er rosa skrítið í laginu meðan við okkar tungl en er samt líkt því með gígana sína. Það er pottþétt sama ástæða með tunglið og fóbos að hafa gíga nema það er ekki búið að fullsanna neitt af þeim svo við verðum að koma upp með margar öðruvísi kenningur um það

[sólveig Diðriksdóttir (IP-tala skráð) 16.2.2018 kl. 09:58]

Ég á mjög erfita að trúa því að það gæti hafa verið vatn einhvern tíma á Fóbos. Í minnsta lagi mundi Fóbos þurt að hafa andrúmsloft til þess að gera halda vatninu niðri. til að hafa andrúmsloft þarf gott segul afl og þetta tungl lítur ekki út fyrir að geta haft það.

[María Guðný (IP-tala skráð) 16.2.2018 kl. 11:31]

ég er alveg sammála þer! ef að svona árekstur hefi átt sér stað hefi Fóbós splundrast í sundur. held að það þurfi að rannsaka þetta betur, kannski senda eitthvað til að skoða yfirborðið á þessu "ís tungli". áhugaverð grein! 

[Koichi Takano (IP-tala skráð) 16.2.2018 kl. 18:37]

Mér finnst skemmtilegt að það er vatn til á slíkur smár tunglinu.

[Hwiðrún Anna Hlynsdóttir (IP-tala skráð) 17.2.2018 kl. 12:22]

Það getur varla verið að þessi stori gigur hafi myndast vegna áreksturs og þvi hlýtur að hafa verið vatn þarna eitthverntiman. Þvi gæti alveg verið að þetta séu vatnsgígar.

[Alexandra Diljá (IP-tala skráð) 18.2.2018 kl. 17:50]

Þetta tungl er mjög skrítið í laginu og það væri gaman að læra meira um það. Fóbos er litið tungl og ef að það hefði orðið árekstur þá hefði það líklegast splúndrast í marga búta, þannig það hlýtur bara að vera að það hefur einhverntíman verið vatn á fóbos. Góð grein! 

[Lilja Ragnarsdóttir (IP-tala skráð) 19.2.2018 kl. 00:00]

Það er ekkert svo biluð kennig að halda að þessir gígar séu vegna vatns, þar sem að það bendir meira til þess heldur en að ef þeir væru vegna árekstra. Annars fín grein.

[Steinunn Ingibjörg (IP-tala skráð) 23.2.2018 kl. 09:48]

Hljómar mun meir sannfærandi að þetta sé eitthvað annað en eftir árekstra, því jú tunglið hefði örugglega brotnað. Merkileg tillaga með ísinn.

[Samúel Guðmundsson (IP-tala skráð) 18.2.2019 kl. 14:15]

Fleiri áhugaverð mótrök gegn árekstrarsinnum.Ég er frekar hlutlaus í þessum fræðum, en ég fann áhugaverð rök fyrir að þetta sé komið af völdum árekstra:

“Radiating away from Stickney are sets of parallel grooves or striations. These fractures undoubtably formed as a result of the impact that produced Stickney.“

-https://marsmobile.jpl.nasa.gov/allaboutmars/extreme/moons/phobos/

[Halla Helgadóttir (IP-tala skráð) 18.2.2019 kl. 14:37]

Ótrúlegt að vatnsfarvegar sjáist svona vel af þessari loftmynd. Þeir hljóta þá að vera svakalega stórir! skemmtilegt hvað menn eru með msimunandi skoðanir á þessu öllu. 

[Hekla Rún Harðardóttir (IP-tala skráð) 19.2.2019 kl. 14:51]

Ótrúleg kenning um ísinn sem er erfitt að trúa í fyrstu. Því oftar sem ég les þetta byrjar þetta hinsvegar að hljóma alls ekki það galið og get ég alveg trúað þessu.