Bloggfærslur mánaðarins, júlí 2019
Falskenningin um steingervinga
20.7.2019 | 07:50
Nútíma vísindi hafa vitað um steingervinga í aldaraðir, en skortur á vísdómi sem útskýrir hvernig þeir mynduðust hefur valdið því að vísindin hafa ekki skilið þá. Afleiðingin er sú að þeir eru enn leyndardómur fyrir marga, þar á meðal vísindamanna sem rannsaka þá. Í þessum undirkafla munum við kanna falskenninguna um myndun steingervinga sem inniheldur goðsögnina um steinruna sem venjulega er kennd í náttúrufræðitímum í skólum og í þjóðgörðum víða um heim.
Sumir af erfiðleikum steingervingafræðinnar og mannfræðinnar eru hinir óútskýrðu leyndardómar um hluti eins og varðveisla mjúkra líkamsvefi. Samhliða jarðfræðilegs tímakvarða jarðfræðinganna, hafa steingervingafræðingar þróað samhangandi röð steingervingalaga, en hún hefur enga stoð á staðreyndum. Ráðagerðin var framkvæmd þannig að hægt var að ímynda sér fræðilega röð steingervingalaga.
Fyrir utan varðveislu hluta af lífverum í steini, finnum við spor gjörðir þeirra í setbergi. Þessi spor gætu verið áhugavert steingervt far eða spor sem sýnir gersamlega nýja samstæðu leyndardóma og ósvaraðra spurninga.
Byrjum á falskenningunni um steingervinga með áhugaverðri sögu um dreng sem heitir Perry. Þegar hann var í 5. bekk, kom dag einn 10 ára gamli Perry heim úr skóla til að sýna pabba sínum vinnubókina sína í náttúrufræði, þar sem þessi setning stóð:
Flestir steingervingar myndast þegar lífverur deyja og sökkva til botns í fljóti, í sjónum eða í díki.
Perry hafði margoft verið með fjölskyldu sinni í ferðalögum til að leita að steingervingum. Perry, sem er forvitinn að eðlisfari, spurði þessara einföldu spurninga:
Foreldrar eru náttúrulega mjög hrifnir af því að sjá börnin sín í leit að sannleika með því að spyrja réttra spurninga. Þau töluðu saman um steingervinga sem þau höfðu fundið í náttúrunni, einkum um steingervð tré. Slíkir steingervingar eru steinar fullir af steindum og Perry gat ekki skilið hvernig plöntur eða dýr gætu orðið að steini einfaldlega með því að sökkva í jörðina. Perry var ekki einn um þetta, enda hafa margir sérfræðingar tjáð sig um hið sama.
Perry hafði verið innan um náttúruna nógu lengi til að vita hvað verður um plöntur og dýr þegar þau eru grafin, og hann vissi að þau myndu rotna löngu áður en þau gætu orðið að steinum. Pabbi hans útskýrði að stundum gæti plantan eða dýrið verið grafið nógu djúpt til að hindra rotnun frá örverum vegna kuldans eða skorts á súrefni, það væri sjaldgæft en mögulegt. Hann útskýrði enn fremur að vísindamenn halda að regnvatn síast í gegnum jarðveginn þar sem lífveran var grafin í, sem veldur því að hún breytist í stein með tímanum.
Perry fannst ferlið alls ekki gefa neitt vit og pabbi hans var sammála honum. Þegar þeir héldu áfram að ræða steingervingaferli nútíma vísinda, fundu þeir eina góða ástæðu fyrir því að kenningin gaf ekkert vit. Í raun er spurningin sem þeir komu með, kjarni vandamálsins um uppruna steingervinga:
Kennari Perrys gat ekki svarað þessari grundvallar spurningu, né getur nokkur nútíma vísindamaður í dag! Hvers vegna er þetta ef steingervingar myndast þegar dauðar lífverur eru grafnar, þá ættum við að finna steingervinga í ferli til að myndast út um allan heim!
Þessu áhyggjuvaldandi smáatriði er hunsað í vísindasamfélaginu, vandamál sem við munum kanna síðar. Í vinnubók Perrys stendur: Flestir steingervingar finnast í setbergi og að þykk lög setbergs mynda veggi Miklagils, sem gefur þannig í skyn að steingervingar ættu að finnast í miklum mæli í veggjum Miklagils, sem er algeng og oft endurtekin fullyrðing en þó eru alvarlegar veilur í henni.
Steingervingar tengja vísindi við skemmtun
5.7.2019 | 09:35
Engin vísindagrein sameinar jafn vel áþreifanlega uppgötvun á jarðfræði, líffræði og sögu eins og steingervingafræðin gerir. Reynslan margfaldar skilning okkar ef við þekkjum hinn sanna uppruna steingervinga. Tilgangur næstu færslna er einmitt að auka þessa þekkingu.
Fyrir flesta kallar orðið steingervingur fram hugsanir um risaeðlur. Risaeðlur, eða skelfilegar eðlur, hafa svo sannarlega fangað hugi ungra sem aldna, en af sama skapi vísindamanna. Þrátt fyrir að vera alkunnugir, eru steingervingar risaeðla nokkuð sjaldgæfir. Langflestir steingervingar eru af plöntum, eins og steingervð tré, og ættu þeir að vera rannsakaðir mest.
Eitt vandamál sem steingervingafræðin hefur, er að enginn í dag er raunverulega að íhuga þann möguleika að næstum allir náttúrulegir steingervingar mynduðust aðeins fyrir um 4000 árum síðan í allsherjar flóði á heimsvísu. En í þess stað eru rannsóknarsjóðir eyrnarmerktir rannsakendum sem nota ímyndunarafl sitt til að finna upp leiðir þar sem dýr eiga að hafa lifað fyrir milljónum árum síðan. En sönn vísindi krefjast tilrauna með raunverulegum athugunum og slíkar tilraunir eiga að geta verið endurteknar, og þær verða að útskýra náttúruna á réttan hátt ásamt háttum hennar, áður en þær kenningar sem tilraunirnar eru byggðar á geta verið lýstar yfir sem réttar. Þetta er tilgangur steingervingalíkansins.