Falskenningin um hnattræna hlýnun

Hvaða annað vísindalega umræðuefni hefur ollið eins miklum glundroða og umræðu eins og hnattræn hlýnun hefur gert? Ef ‚nútíma vísindin‘ á bak við viðfangsefnið um hnattræna hlýnun eru svo ótvíræð, hvers vegna eru þá svo margir að draga þau í efa?

Þessi undirkafli mun sýna að vísindalega viðhorfið gagnvart hinni svokallaðri manngerðri hlýnun jarðarinnar hefur breyst. Þegar æ fleiri rannsóknir koma í ljós, verða langtíma hnattræn hlýnun og kólnun greinilegri. Fjallað verður um koldíoxíð og hækkun sjávarmáls, ásamt þann einstaka skilning sem aðeins fæst með UM viðmiði. Að lokum ættum við að geta svarað því hvort það hafi verið þess virði að stíga upp á moldvörpuhaug hnattrænar hlýnunar.

Falskenningin um hnattræna hlýnun af manna völdum skilgreind

Kenningin um hnattræna hlýnun, eins og svo margar aðrar kenningar nútíma vísinda, blandar saman sannleik og rangfærslur. Það getur verið erfitt að sía út sannleikann, en með veðurlíkaninu höfum við ný verkfæri sem auðvelda okkur fyrir. Breytingar á hnattrænu hitastigi, hvort sem það er hlýnun eða kólnum, hefur átt sér stað síðan jörðin myndaðist í upphafi. Núverandi kenning um hnattræna hlýnun felur í sér að gert sé ráð fyrir að mannkynið hafi einhvern veginn haft áhrif á veðrið nægilega mikið til að valda hnattrænni hlýnun. Hrakspámenn um hnattræna hlýnun halda því fram að þróun hlýnunar sé af manna völdum, á meðan aðrir vísindamenn eru ósammála. Umræðan snýst um spurninguna um hvort þetta sé satt eða ekki, þó svo að þröngsýnir einstaklingar og stjórnmálamenn lýsa því yfir að „umræðunni sé lokið“:

Aftur á móti er skýrsla IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change – Milliríkja pallborðsumræðuhópur um loftslagsbreytingar) frá 2007 ekki svo viss:

‚Flest hinna athugaðra hækkana á hnattrænu hitastigi síðan á miðri 20. öld er mjög líklega vegna mældrar hækkunar í manngerðum gróðurhúsalofttegundum.‘ (IPCC Fourth Assessment Report).

Jafnvel IPCC, sem er stofnun sem rekin er af talsmönnum hnattrænnar hlýnunar, getur aðeins sagt að hnattræn hlýnun sé „mjög líklega“ ollin af gjörðum manna. Umræðunni er langt frá því að vera lokið vegna þess að þessi vísindi hafa ekki staðist stöðlun allsherjar vísindalegrar aðferðarinnar. Svo lengi sem samanburðarnákvæmi getur ekki sýnt fram á koldíoxíð af manna völdum sé að valda hlýnun jarðar, þá mun umræðunni haldið áfram. Að sjálfsögðu væri það rökrétt fyrir vísindamenn sem halda því fram að vita hvernig heimurinn er að hlýna, að þeir skilji fyrst hvernig veður í raun virkar.

Eins og í öllum vísindalegum sannleik, verður „sannleikurinn“ í heimildarmynd Al Gore frá 2006 An Inconvenient Truth, að standast tímans próf. Til allrar óhamingju fyrir slíka eins og Gore, sem hafa gefið út skoðun sína á manngerðri hnattrænni hlýnun, hefur tíminn ekki eflt þeirra hlið umræðunnar. Á hverju ári efast æ fleiri vísindamenn um þá yfirlýsingu að maðurinn sé ábyrgur fyrir hlýnun á síðustu árum. Internetið er nú yfirfullt með þeim „óþægilega sannleik“ um heimildarmynd Gore. Sjá 35 Invonvenient Truths sem dæmi.

Flest okkar líta á náttúruna sem eitthvað fallegt og eru sammála um að heimurinn sem við búum í er stórkostlegur staður sem ætti að vernda og varðveita fyrir komandi kynslóðir. Margt fólk með góðum ásetningi finnst það færa sér hamingju og fullnægju að vera virk í stærri málstaði, og fyrir suma uppfyllir umhverfið þessa þörf. Til eru ‚öfgamenn‘ í umhverfismálum sem tekst að ná sínu fram, eins og að banna byggingu nýrra kjarnorkuvera í Bandaríkjunum, en þetta fólk er mjög fámennt í samanburði við meirihlutann sem vill yfirvegaða nálgun í umhverfismálum. Það munu alltaf vera margar hliðar á því, hver sú yfirvegaða nálgun eigi að vera, en hins vegar er hin manngerða, uppblásna hrakspámennskan um hlýnun jarðar og tilsvarandi lausnir á borð við ‚þak og skipti‘ allt annað en yfirvegaðar. Hnattræn hlýnun er orðið ein af þeim málstöðum sem margur góður ásetningur er með háreysti um og ættum við að hrósa þeim sem sækjast eftir að gera gott og gera plánetuna okkar að betri stað til að búa á.

Hins vegar gildir einu hversu góður ásetningur einhvers er, ef þeim skjátlast eða ef þeir valda skaða. Eins og Universal Model heldur áfram að benda á, þá eru nútíma vísindi, þar með talið veðurfræðin, í myrkum tímum. Til að komast út úr þeirri stöðu, þá þurfa loftslagsfræðingar að aðlaga kenningum sínum að hinu ný uppgötvuðum sannleik veðurlíkansins. Hversu stórar þessar aðlaganir munu verða, veltur að vissu leyti á því hversu „vissir“ þeir eru á því að mannlegar athafnir eru orsakir hlýnunar jarðar.

Úr grein í Scientific American frá 2007, með fyrirsögnina The Physical Science Behind CLITMATE CHANGE (Náttúruvísindin á bak við LOFTSLAGSBREYTINGAR):

Hvers vegna eru loftslagsfræðingar svo handvissir um að mannlegar athafnir eru að hlýja jörðina á hættulegan hátt? (The Physical Science Behind CLITMATE CHANGE,  William Collins og fleiri, Scientific American, ágúst 2007, bls. 64).

Við getum svarað þessari spurningu með eigin grundvallar spurningu:

Hinir „handvissu“ loftslagsfræðingar halda áfram og viðurkenna að sum af „helstu lykilatriðum loftslagsferlanna eru miður vel skildir“:

Að nota mörg líkön hjálpar til að ákvarða áhrif óvissunnar í mismunandi loftslagsferlum á sviði líkanahermunar. Þó svo að sumir ferlar eru vel skildir og vel lýstir með eðlisfræðijöfnum (loft- og hafstraumar eða dreifing sólarljóss og varma til dæmis), þá eru sum af helstu lykilatriðum loftslagsferlanna miður vel skildir, eins og ský, hringiður hafsins og útgufun plantna. (The Physical Science Behind CLITMATE CHANGE,  William Collins og fleiri, Scientific American, ágúst 2007, bls. 69).

Upphitun jarðarinnar, sem gert er ráð fyrir að sé bara sólin, á að vera „vel skilið“. En þar liggur meginástæða misskilningsins um hnattræna hlýnun. Þetta er dæmigert um það sem gerist: við höldum að við vitum nú þegar og það blindar okkur frá því að finna sannleikann. Án þekkingar á fyrsta og öðru lögmáli veðurs, sem útskýrir aðra hitauppsprettu jarðarinnar – vaþrývarma – hvernig eiga loftslagsfræðingar að geta sett upp líkan af veðri jarðarinnar á réttan hátt? Eða hvernig geta þeir vitað hvort „mannlegar athafnir séu að hlýja jörðina á hættulegan hátt?“ Sannleikurinn um manngerða hnattræna hlýnun getur aðeins komið frá vísindum sem útskýra á einfaldan og skýran hátt hvernig og hvers vegna loftslagsferli virka eins og þau gera. Jafnvel þeim sem hafa góðan ásetning og reyna að sannfæra almenning um manngerða hnattræna hlýnun, munu að lokum skjátlast hrapallega.

Skoðunarkönnunin Top Priorities for 2009 setti hnattræna hlýnun neðst á 20-liða listann fyrir Bandaríkin. Annarsstaðar gaf Gallup skoðunarkönnun 2007-2008 að „…meira en þriðjungur af íbúum jarðarinnar hefur aldrei heyrt um hnattræna hlýnun.“

Ef plánetan er að verða fyrir þýðingarmikilli hlýnun síðastliðna áratugi, hvers vegna eru ekki allir að finna fyrir því og hvers vegna eru þeir ekki að tala um það? Er fólk virkilega áhugalaust, eða trúir það að ‚vísindi‘ hnattrænnar hlýnunar sé pólitískt peningaplokk sem stjórnast af þeim sem leitast eftir að græða peninga með huldum ‚orkusköttum‘?

Í einni mjög vinsælli og vel dreifðri heimildarmynd var hugmyndin um hnattræna loftslagsbreytingu sett fram af varaforseta Bandaríkjanna Al Gore í myndinni frá 2006 An Inconvenient Truth. Síðar vann Gore óskarsverðlaun fyrir þessa mynd, jafnvel þó að myndin hafi verið full af ógrundvölluðum og hlutdrægum gögnum, sem í mörgum tilfellum voru algerlega skálduð. Þó að kynning hans hafi verið góð, þá var hinn undirliggjandi óþægilegi sannleikur í heimildarmyndinni um hnattræna hlýnun sá, að hann tapaði forsetakosningunum árið 2000. Þegar maður sýnir fleiri myndir af sjálfum sér og lífi sínu heldur en áreiðanlegar vísindalegar sannanir á hnattræna hlýnun af manna völdum, þá er erfitt að sjá ekki að hinn raunverulegi óþægilegi sannleikur snerist ekki um plánetuna, heldur um Al Gore. Ef til vill höfðu þeir sem studdu hann meiri áhuga á að hljóta næsta rannsóknarstyrk en á vísindalegum sannleik.

Athugasemdir

[Þorsteinn Siglaugsson, 6.12.2019 kl. 12:07]

Það voru líka margir sem efuðust þegar Galileo setti fram sólmiðjukenninguna. Ef gerðar hefðu verið skoðanakannanir, eins og þú styður mál þitt með, hefði niðurstaða þeirra eflaust verið á þann veg að jörðin væri í miðju alheimsins, og hún væri líka flöt.

[Ronald Björn Guðnason, 6.12.2019 kl. 12:23]

Þetta er hárrétt athugað. Reyndar hefur umræðuefnið 'hnattræn hlýnun' aukist til muna á síðust misserum og líkurnar minnka þá með tímanum á að maður hefur ekki heyrt þetta nefnt eða að manni sé sama. En dæmið með Galileo sýnir einmitt að meginstraumur þess sem sagt er, sé ekki endilega rétt.