Lífjarðlagafræði – aldursákvörðun steingervingalaga

Jarðfræðilegi tímakvarðinn, sem er „hvergi til á jörðinni“ nema í öllum kennslubókum í jarðfræði, hófst með lífjarðlagafræði. Berglög voru fyrst aldursákveðin samkvæmt þeim steingervingum sem þau innihéldu. En, eins og við munum sjá síðar og í steingervingalíkaninu, þá voru þetta hrapalleg mistök.

Annað fræðilegt þversnið bergs sem er ekki til eru steingervingalögin. Berglög með steingervingum úr frumstæðum örverum neðst og úr þróuðum spendýrum efst (eins og sagt er fyrir um í þróunarkenningunni) finnast hvergi í heiminum. Hvernig getur jarðfræðilegur tímakvarði, byggður á steingervingalögum, verið áreiðanlegur ef steingervingalögin sjálf eru ekki til?

Þetta leiddi til þess að nútíma vísindi lagði allar aldursákvarðanir sínar undir í einn hlut – aldursákvörðun með geislavirkni:

Lífjarðlagafræði gefur okkur nú ítarlegt kerfi fyrir samsvarandi raðir steina um allan heim. Þó hefur það sínar takmarkanir. Það getur sýnt að einn steinn sé eldri en annar, en ekki nákvæmlega hversu gamall. Með örðum orðum gefur það okkur afstæðan en ekki nákvæman aldur. Með því að vinna úr því hversu hratt lög gætu hafa myndast og með öðrum vísbendingum, ákvörðuðu jarðfræðingar grófan aldur fyrir hinn jarðfræðilega tímakvarða. En það er fyrst með þróun aldursákvörðunar með geislavirkni síðastliðin 50 ár að við getum verið fullviss um að aldrar séu nokkuð nákvæmir. (The Complete Guide To Rocks & Minerals: John Farndon, Anness Publishing, 2006, bls. 35).

Hvað þýðir „nokkuð nákvæmir“ þegar það kemur að aldursákvörðun með geislavirkni á berglagi sem jarðfræðingar viðurkenna að sé hvergi til á jörðinni? Jarðfræðingar svara þessu með því að útskýra að ‚hlutar‘ úr þessum tímakvarða séu til á mismunandi stöðum. Það leiðir til áhugaverðrar spurningar:

Framreikningur! Hins vegar er sá framreikningur sem sameinar mismunandi lög jarðskorpunnar úr ýmsum stöðum í heiminum í einn ‚jarðfræðilegan tímakvarða‘ hræðilega villandi. Vandamálið versnar enn frekar með þeirri staðreynd að aldursákvörðun með geislavirkni getur aðeins verið framkvæmd á steinum sem hafa einhvern tímann bráðnað.

Þetta skapar stórt vandamál, vegna þess að megin þorri setefna á jörðinni hefur aldrei bráðnað og kom ekki úr bráðnuðu bergi. Þannig að jarðvísindamenn eru fastir, vitandi að þeir geta ekki aldursákvarðað flest setefni á beinan hátt, né heldur steingervinga, sé aldursákvörðunin gerð með geislavirkni. Hvernig geta þeir þá verið „fullvissir“ um að jarðfræðilegi tímakvarði þeirra sé „nokkuð nákvæmur“?

Þróunarsinnar en einnig mannfræðingar vita að það er engin áreiðanleg aðferð um aldursákvörðun til sem aldursákvarðar steingervingana sjálfa. Þeir verða að snúa sér að jarðfræðinni til þess að fá aldrana sína. Uppgötvun hinnar nýju jarðfræði í vatnsplánetulíkaninu þýðir að við vitum núna að grundvöllur sá er nútíma jarðfræði byggir á – er sandur. Til að sýna þetta enn frekar, munum við rannsaka sögu aldursákvörðunar sem sýnir hvernig kenningar um aldur jarðarinnar hefur í fyrstu verið viðurkenndur – en síðar hafnaður.