Vķsbendingin um jaršskjįlftahrinur og hraun

Margir jaršskjįlftar og mörg eldgos voru skošuš til aš svara spurningunni

Orsakar kvika jaršskjįlftum

Aš sjįlfsögšu framkalla ekki allir jaršskjįlftar eldgos vegna žess aš žeir standa venjulega stutt yfir. Jaršskjįlftahrinur standa venjulega yfir ķ fleiri daga ķ einu og fylgja vanalega eldgosum. Vegna nżrrar tękni gįtu John Benoit og Steve McNutt frį Hįskólanum ķ Alaska, Jaršvķsindastofnun ķ Fairbanks, rannsakaš og greint hundruši jaršskjįlftahrina og tengt žęr viš eldgos į rśmu 10 įra tķmabili. Žetta žykir til žessa vera vķšįttumesta rannsókn heimsins sinnar tegundar. Rannsóknin innihélt meira en 600 jaršskjįlftahrinur vķša um heim sem įttu sér staš į tķmabilinu 1979 til 1989. Eftirfarandi mynd er skżringamynd jaršskjįlftahrina og eldgosa, en hśn sżnir nišurstöšur žessarar rannsóknar.

5.3.5

Žeir flokkušu virknina ķ žrjįr geršir af hrinum. Gerš 1 hrinu (sś algengasta) eru žęr sem eru undanfarar eldvirkni, gerš 2 hrinu fylgdi eldvirkni og gerš 3 hrinu voru ekki ķ neinu sambandi viš eldvirkni. Gerš 3 hrinu kom ķ 39% skipta fyrir en greinilega hafši jaršskjįlftavirknin ekki nęgan tķma til aš framleiša nęgilegt mikiš magn af hrauni sem naušsynlegt er fyrir eldgos, eša žeir įttu sér staš of djśpt ķ jöršu til aš hrauniš gęti komist upp į yfirboršiš. Gerš 3 hrinu stóš yfir ašeins ķ 3,5 daga aš mešallagi, į mešan gerš 1 hrinu stóš yfir ķ allt aš 9 daga, nęstum žrisvar sinnum lengur.

Skżringamynd jaršskjįlftahrina og eldgosa hér aš ofan sżnir hiš sérstaka samband į milli jaršskjįlftahrina og eldgosa. Takiš eftir tķmasetningunni į gerš 1 og 2 hrinu mišaš viš tķmasetningu eldgosa.

Tilvitnun bls 79

Önnur žżšingarmikil tengsl er hęgt aš sjį ķ gerš 1b hrinu. Flestar jaršskjįlftahrinur eru af žessari gerš og žaš er eina geršin žar sem jaršskjįlftar eiga sér staš rétt į undan eldgosinu. Žessi athugun leišir okkur skrefi nęr žvķ aš stašfesta žaš aš jaršskjįlftar orsaka hraungos.

Žegar tķmar lķša og meš skrįningu fleiri og fleiri eldgosa og meš ę fleiri jaršskjįlftagögn, halda upplżsingarnar įfram aš styšja samband jaršskjįlfta og hrauns. Aš auki hafa rannsóknir į hitastigi og hitastigsbreytingum ķ sprungum og į sprungusvęšum gefiš okkur gögn sem undirstrika tengslin į milli nśningshita og jaršskjįlfta. Ef kvika vęri įbyrg fyrir jaršskjįlftum, myndi hiti vegna aflögunar og kvikuinnskots myndast fyrir jaršskjįlftann, ekki eftir. Eins og er, žį viršist lķtil sem engin bein žekking vera til um hita og myndun hans ķ sprungum.


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband