Jarðskjálftaveður

Á heimasíðu bandarísku veðurstofunnar USGS fjallar ein af títt spurðum spurningum um jarðskjálftaveður (sjá færslu um jarðskjálftaský). Vita skaltu að þegar þú lest svar jarðfræðinga hjá USGS, að það mun koma í ljós í 9. kafla UM að svar þeirra er rangt og að útskýring Aristótelsar sem USGS vísar á bug sem úrelt – er í raun og veru ekki svo langt frá sannleikanum:

Spurning: Er til jarðskjálftaveður?

Svar: Á fjórðu öld fyrir Krist lagði Aristóteles til að jarðskjálftar séu framkallaðir af vindum sem væru innilokaðir í neðanjarðar hellum. Haldið var að litlar jarðhræringar urðu til vegna lofts sem þrýstir upp á hellisloftið og að stórir jarðskjálftar mynduðust þegar loftið brast út á yfirborðið. Þessi kenning leiddi til trúar á jarðskjálftaveður, að vegna þess að mikið magn lofts var innilokað neðanjarðar, myndi veðrið vera hlýtt og rólegt fyrir jarðskjálfta.

Nú til dags, þökk sé framförum í vísindum, hefur verið sýnt fram á það að ekkert samband sé á milli veðurs og jarðskjálfta. Jarðskjálftar eru afleiðingar jarðfræðilegs framgangs innan í jörðinni og getur gerst í hvaða veðri sem er og á hvaða árstíma sem er.

Í undirkafla 5.3 er hægt að lesa að jafnvel þótt USGS trúi því að jarðskjálftar séu „afleiðingar jarðfræðilegs framgangs innan í jörðinni“, myndast þeir í raun vegna þyngdaraflsáhrifa fyrir utan jörðina. Í staðinn fyrir hugmyndina um að jarðskjálftar fylgi ekki hringrásum né hafa forspágildi, hefur verið uppgötvað bæði 12 og 24 klukkustunda hringrásir og einnig „jarðskjálfta-árstíma“ tengda jarðföllum, sem eru daglegar lóðréttar hreyfingar jarðskorpunnar. Þetta er hlutfallslega nýtt hugtak, jafnvel fyrir vísindamenn.

Hvernig getur nútíma jarðfræði sagt að „ekkert samband sé á milli veðurs og jarðskjálfta“ ef jarðfræðingar skilja hvorki uppruna veðurs né uppruna jarðskjálfta?

Í 9. kafla er sýnt aftur og aftur að það er til bein tengsl milli veðurs og jarðskjálfta og það sem skiptir meira máli, jarðskjálftavirkni er orsök veðurmynstra á jörðinni!

Það feikilega samansafn gagna með stöðugri athugun og eins eigin reynsla um veður gera veður-jarðskjálfta tengslin auðveld skilnings. Í bókinni Handy Weather Answer Book (1997) getum við lesið að íbúar á vesturströnd Bandaríkjanna tengja bláan himinn og hæð við stóra jarðskjálfta, athugun sem veðurfræðingar hafa ekki endilega tekið eftir:

Er til eitthvað sem heitir jarðskjálftaveður? Sumir íbúar á vesturströndinni trúa því að heiðskýr himinn í mildu háþrýstikerfi (hæð) yfir vesturhluta Bandaríkjanna séu dæmigerð skilyrði fyrir stærri jarðskjálfta (eins og í Loma Prieta jarðskjálftanum 1989). Á meðan að sumir hafa velt fyrir sér að aukinn massi andrúmsloftsins yfir svæðinu vegna hæðarinnar gæti skipt einhverju máli í jarðskjálfta, er þetta spurning sem mun krefjast mörg ár í rannsóknum til að hægt sé að svara henni.

Ef til vill verður hægt að stytta „mörg ár í rannsóknum“ í nokkrar mínútur með því að lesa það sem Universal Model hefur að segja um samband veðurs við jarðskjálfta!