Tvenns konar uppruni jarðskjálfta

Flestir Íslendingar átta sig á því að stóru jarðskjálftarnir hér á landi verði til vegna núnings bergs vegna láréttra flekahreyfinga. Skilyrði slíkra skjálfta eru að finna á Skjálfandadjúpinu og á Suðurlandi. Skjálftahrinan um þessar mundir við Grímsey kemur þess vegna ekkert á óvart.

"Daglegu" jarðskjálftarnir eru þó af öðrum toga en þeir myndast vegna flóðkrafta. Á sama hátt og höfin lyftast og síga með flóð og fjöru, þá lyftast og síga meginlöndin einnig, þó bara um rúma 20 cm í stað fleiri metra sem sjórinn lyftir sér. Á stöðum þar sem jarðskorpan er sprungin, t.d. við flekaskil, er jarðskorpan ekki samtaka í að lyfta sér og síga. Þannig myndast núningur bergs vegna lóðréttar hreyfingar - daglegir jarðskjálftar sem eru yfirleitt minni að stærð en þeir sem myndast vegna láréttra hreyfinga.

Jarðskjálftar vegna flóðkrafta hafa dagsveiflur eins og ég hef sýnt áður (sjá hér og hér), enda fara sólin og tunglið daglega yfir höfuð okkar. Á sama hátt og við erum með stórstreymi þegar flóðkraftar frá tungli og sólu leggjast á eitt, þá gerist svipað með jarðskjálftana - þeir verða stærri við nýtt og fullt tungl. Í dag er einmitt nýtt tungl.

Líklegt er að um sambland beggja áhrifa sé að ræða, enda eru hreyfistefnurnar tvær tengdar. Ekki er ólíklegt að miklir flóðkraftar (sem leiða til lóðéttrar hreyfingar) hafa hrundið af stað láréttri hreyfingu og þar með stærri og fleiri jarðskjálfta.

Um 400 skjálftar á 12 tímum

Vatnsgos

Hugmyndir okkar um eldfjöll er oftast einhæfar: eldspúandi fjall með hraunflæði. Íslendingar hafa almennt aðeins meiri þekkingu á jarðfæði og eldfjallafræði en almenningur í löndum sem upplifa ekki eldgos á sama hátt og við gerum. Þess vegna vitum við að eldgos getur verið meira en þetta, t.d. svokölluð sprengigos á borð við Eyjafjallajökul, þar sem lítinn eða engan „eld“ og hraunflæði er að sjá. Í færslu um Kerið sýndi ég nýlega hvernig vatnsgígar myndast og að sprengikraftur eldgosa á uppruna sinn í vatni sem fasaskiptist í gufu og vill þenjast út – og springur ef það gerist nógu fljótt og í nægilega miklu magni.

Sumir vatnsgígar á Íslandi eins og Kerið hafa myndast í einni slíkri sprengingu en einnig eru dæmi um að heilu eldgosin hafa í raun verið vatnsgos. Í slíkum tilfellum er hægt að tala um vatnseldfjöll. Eld-hluti orðsins er í raun villandi og setja mætti gæsalappir utan um hann (vatns“eld“fjöll) en ekki er þá um sjáanlega kviku að ræða.

Gos í Eyjafjallajökli 2010 var ekkert annað en vatnsgos. Gífurlegt magn af vatni í formi gufu fór upp í loftið, miklu meira en hægt er að skrifa á bráðnun jökulsins. Það skapar svolítið vandamál á Íslandi þegar um er að ræða gos undir jökli, vegna þess að þá er því strax trúað að öll vatnsgufan stafi af bráðnun og uppgufun jökulsins, þó svo að hún stafi einnig af henni.

Aðdragandi hins mesta eldgoss (einmitt: „eld“goss) í Bandaríkjunum, St. Helen gosið árið 1980, voru þau að röð jarðskjálfta átti sér stað á tveggja mánaða tímabili á undan gosinu.

Núnings-hitalögmálið segir okkur til um uppruna hita og útskýrir hvernig heitt hraun myndast vegna núnings. Þyngdarafls-núningslögmálið útskýrir hins vegar uppruna þeirrar hreyfingar sem myndar núning.

                                Núnings-hitalögmálið                                     Núningshiti framleiðir hraun (kviku) úr þrýstingi og hreyfingu á misgengis- og sprungusvæðum.

                         Þyngdarafls-núningslögmálið                       Núningshiti í jarðskorpunni (eða í skorpu hvers himintungls) er orsakað af togi og slökun á aðdráttarkrafti sem virkar á skorpunni vegna annarra himintungla.

Tunglið okkar veldur flóðkröftum, jarðskorpan (líkt og flóð og fjara sjávar) lyftist og sígur, mikil núningur myndast, hreyfingar í jarðskorpunni (jarðskjálftar) valda núningshita sem getur brætt berg sem hitar vatn í jörðu og sem getur skilað sér á yfirborðið sem eldsumbrot.

St. Helen gosið var hrint af stað af jarðskjálftum en gosið sjálft var vatnsgos. Í gosinu kom upp mikil gufa og mikið vatn en ekkert hraun var sjáanlegt. Vatnið skilaði sér ekki bara í gufu, heldur í mikilli vatnssósu þegar mikill aur rann niður fjallið og reyndar tók með sér norðurhluta fjallsins. Menn tala um mestu aurskriður sem sögur fara af.

Ofangreind mynd sýnir einnig hvernig askja myndast en hún er ekki hrun fjallsins niður í tómt kvikuhólf, heldur frekar gufusprenging upp á við. St. Helen fjallið í dag minnir á Dyrfjöll og önnur íslensk fjöll sem eflaust hafa ummyndast á svipaðan hátt og St. Helen gerði árið 1980.

Eftirfarandi mynd er samanburður á St. Helen fjallinu fyrir og eftir gosið 1980. Hvernig má það vera að ekkert hraun flæddi og enginn „eldur“ var sjáanlegur? Með hvaða krafti sprakk fjallið upp í loft? Í stað hraunflæðis áttu sér stað miklar og kílómetralangar aurskriður, hver er útskýringin á því? Universal Model gefur svör við öllum þessum spurningum, á einfaldan og auðskiljanlegan hátt.

Meira um jarðskjálfta

Um daginn skrifaði ég færslu um fylgni milli jarðskjálfta á Íslandi og tunglstöðu, sjá hér. Hér er svolítil viðbót við því en ég hélt áfram að safna gögnum frá Veðurstofu Íslands og birti ég lengra súlurit sem nær yfir nýtt tungl sem var í gær.

Þegar horft er á þetta graf (smellið á það til að stækka myndina), þá staðfestist það að fylgni milli jarðskjálfta og tungstöðu er raunveruleg. Hvers vegna er það? Vegna þess að tunglið veldur flóðkröftum og þessir kraftar eru raunverulega ástæðan fyrir jarðskjálfta! Takið eftir ofurtoppana í kringum miðnætti við nýtt tungl (nr. 4) - sól og tungl toga saman í hina áttina (síðara dagsflóð), sem veldur fullt af stærri jarðskjálftum!

Fun fact í lokin: Suðurlandsskjálftinn 17. júní 2000 reið yfir stuttu eftir hádegi á fullu tungli. Ísland var staðsett nánast beint á milli sólu og tungls sem er eitt form af háflæði. Reyndar koma suðurlandsskjálftar vegna lárétta flekahreyfingu en flóðkraftar valda lóðrétta hreyfingu. Ekki er þó ólíklegt að flóðkraftar hafi hrint stóra skjálftanum af stað.

Fylgni á milli jarðskjálfta og tunglstöðu

Veðurstofa Íslands birtir nánast í klukkutíma takti nýjar jarðskjálftamælingar einhvers staðar frá landinu. Þessi gögn hef ég verið að safna undanfarna daga og sett í súlurit. Hver súla er summa jarðskjálftastyrks hvers klukkutíma. Styrkinn reiknaði ég þannig:

Nauðsynlegt er að nota veldisfall við notkun Richters kvarðans til þess að fá betri mynd af þeirri orku sem losnar í jarðskjálfta.

Inn á súluritið merkti ég síðan bæði hádegi og hæstu stöðu tungls á himni. Þetta er niðurstaðan:

Þetta er nú bara síðustu örfáir dagar en ég er enn að safna gögnum og súluritið stækkar stöðugt. Bilið á milli rauðu og gulu strikana minnkar stöðugt en þar sem þau munu mætast verður nýtt tungl. Það þýðir að flóðkraftar verða stærri en ella og ég er spenntur að sjá hvort styrkur jarðskjálfta hækki eða hvað gerist.

Það er greinilega verkefni að skoða fleiri gögn en niðurstöður úr þessum 3-4 dögum segja okkur nú þegar að það virðist vera dagleg sveifla á jarðskjálftum og að þeir fylgi tunglinu.

Flóðkraftar á jörðina orsaka flóð og fjöru, ekki bara í sjónum heldur einnig á meginlöndunum en þau lyftast og sökkva daglega um það bil 20 cm. Þessi lóðrétta hreyfing veldur miklum núningi í jarðskorpunni á þeim stöðum þar sem eru flekaskil og misgengi og hrindir af stað jarðskjálfta og myndar mikinn hita. Þessi varmi skilar sér á yfirborðið í formi hvera, bæði á há- og lághitasvæðum, sem og í formi eldgosa.

Um aðsóp

Aðsóp er eitthvað sem kallast accretion á ensku en vísindamenn trúa því að jörðin hafi myndast með aðsópi fyrir um 4,5 - 5 milljörðum ára síðan. Með aðsópi er átt við að efni, í þessu tilfelli afgangsefni frá myndun sólarinnar, hafi myndað stóran disk af ryki og smáefni sem smám saman hafi rekist hvort á annað og vaxið í að verða plánetur. Gegnum þessa árekstra á jörðin (eða "fóstrið") að hafa hitnað gífurlega og bráðnað.

Þegar við hugsum um árekstra af þessu tagi, dettur okkur oft  háhraða og stór smástirni í hug með mikla hreyfiorku og skriðþunga. Árekstrar í aðsópi hafa þó ekki mikla hreyfiorku (afstæður hraði hlutanna er um það bil núll) og líkurnar reyndar hverfandi að einhverjir tveir litlir steinar hitti hvor annan. Þyngdarkrafturinn er það lítill að hlutirnir myndu bara svífa framhjá hvor öðrum og valda örlítilli truflun á braut þeirra. Við einstaka árekstur myndu tveir litlir steinar gera "dokk" og skoppa frá hvor öðrum, eins og billjardkúlur gera.

Ef þú vilt að kúlurnar "límist" saman, þá þarf afstæður hraði þeirra að stefna á núll, maður þyrfti að leggja þá varlega saman til að vel á að vera. En þá myndast náttúrulega enginn hiti.

Í fyrra (2016) tókst mönnum með verkfræðilegri snilld að lenda ómönnuðu geimfari á halastjörnu. Til þess einmitt að forðast fjaðrandi árekstur vegna svo lítilla þyngdarkrafta, voru hannaðir demparar og klær sem lokast við lendingu og var þetta ótrúlegt afrek að hafa tekist að lenda geimfarinu. En þetta minnir okkur líka á það að árekstrar eru sjaldgæfir og samloðandi árekstrar í raun ómögulegir.

Það er engin ástæða fyrir því að halda í þessa falskenningu um aðsóp, það er ekkert sem bendir til þess að hún sé rétt en ýmislegt sem hrekur hana. Árekstrar í aðsópi myndi þýða að mismunandi bergtegundir væru til úti í geimi en hvernig eiga þær að hafa myndast? Þær þyrftu svo allar að bráðna við áreksturinn við jörðina en þá gæti ekkert kvars lengur myndast en flest allt berg á jörðinni inniheldur samt kvars.

Ein pæling í lok: Hversvegna eru hringir Satúrnusar ekki aðsópsskífa? Þeir eru nefnilega í fullkomnu þyngdarjafnvægi og eru ekki að fara að skella á plánetuna sína sem þeir snúast um.

Um segulsvið jarðar

Öll vitum við um orkusvið sem umlykur jörðina, en með því hafa siglingafræðingar notað segulnál í kompás til að stýra siglingarleiðum sínum í fleiri aldir. Vísindin hafa útskýrt þetta orkusvið sem segulsvið sem á að umlykja jörðina og segja að nálægt kjarnanum sé bráðnað nikkel-járn sem virki eins og rafall og veldur þessu segulsviði. Þessi kenning er gölluð og hafa vísindamenn í raun engin raunveruleg svör varðandi þetta orkusvið. Í apríl 2005 útgáfunni af Scientific American í grein sem heitir Probing the Geodynamo, segir greinarhöfundur þetta:

Samkvæmt nýjustum upplýsingum hafa þó nokkrir verið að nota þau [tölvu-rafalslíkan] til að stuðla að meiri skilningi á segulsviðum sem eru fyrir hendi hvarvetna í sólkerfinu og víðar. En hversu vel geta jarðrafalslíkönin líkt eftir rafalinum eins og hann fyrirfinnst í jörðinni? Sannleikurinn er sá að engin veit fyrir vissu.

Í kennslubókum um jarðfræði má víða finna mynd eins og þessa hér fyrir neðan. Þetta svokallaða segulsvið er kennt eins og um náttúrulögmál sé að ræða, þó svo að vísindamenn séu ennþá að klóra sér í hausnum.

Þannig lítur að vísu hreint segulsvið út en málið er það að orkusvið jarðarinnar lítur alls ekki svona út, heldur frekar eins og eftirfarandi mynd frá NASA sýnir:

Orkusvið jarðar er ekki reglulegar línur eins og hreinar segulsviðslínur myndu mynda, heldur er um óreglulegt svið að ræða með beygjum og mismiklum styrk orku í orkulínunum innan sviðsins. Ef um hreint segulsvið væri að ræða, þá mættu orkulínurnar aldrei skerast, en nákvæmlega það er að gerast.

Rannsóknir sýna (og vísindamenn vita þetta) að líkanið um segul innan í jörðinni virkar ekki. Ein sterkasta vísbendingin um það að hér er ekki um segulsvið að ræða, er að segulmögnun glatast sé hitastigið hærra en 500°C. Ef kvikukenningin á að standast, þá fellur a.m.k. falskenningin um segulsvið jarðar, það væri of heitt fyrir segulmögnun.

Ef stórt segulstál væri í miðri jörðu, myndi þá ekki segulpóllinn vera stöðugur? Segulpóllinn færist þó til daglega og færist með hverju ári. Stöðugt segulsvið á samt hvorki að sveiflast né færast til.

Að finna svar á leyndardómum orkusviði jarðarinnar mun gefa okkur ýmis svör á sviðum eðlisfræði, jarðfræði, stjörnufræði og líffræði. Það er nauðsynlegt að skilja uppruna orkusviðsins til að skilja hvernig plánetur myndast.

Fjórar grundvallar spurningar vakna:

UM gefur svör við öllum þessum spurningum í smáatriðum. Eins og ég gaf áður til kynna, þá koma þrýstirafsvið kvars við sögu og einnig tengist þetta veðurfræði, eins og koma mun í ljós síðar.

Þrýstiraf (Piezoelectric) vísbendingin

Snúum okkur aftur að kvars, en eins og ég hef minnst á áður, þá myndast það við ákveðnar aðstæður: í vatni við ákveðinn hita og þrýsting. Hitastigið má þó ekki fara yfir ca. 500°C, hvorki við myndun né síðar til þess að viðhalda eiginleikum steindarinnar. Ef hitastigið fer yfir 570°C, þá missir það hina svokallaða þrýstirafleiðni (Piezoelectricity) og er hún þá algerlega glötuð og fæst aldrei aftur.

Sumir kristallar eru gæddir þessum þrýstirafeiginleikum, en þá myndast rafstraumur í þeim ef þeir fá á sig þrýsting, t.d. með því að slá tveimur slíkum steinum saman, sjá mynd hér til hliðar.

Oft eru kvars steinar notaðir í úrgerð, enda "tifa" þeir mjög nákvæmlega þegar þeir gefa 32.768 rafútslög á sekúndu.

Þrýstirafeiginleikar kvars steina sem fyrirfinnast allsstaðar úti í náttúrunni eru mjög sterk vísbending um það, að við myndun þessara steina hafi hitastigið verið undir 570°C! Berg getur þá ekki myndast við storknun, nema að mjög takmörkuðu leyti eða við hraungosum en í slíku storkubergi finnur maður aldrei kvars.

Þessi umræddi eiginleiki kvars kemur við sögu í næstu færslu sem verður um seglusvið jarðar.

Sýnishorn úr UM Bindi I: Hraun-núnings líkanið

Universal Model hefur gefið út fyrsta bindi af þremur um alhliða náttúrufræði sem sameiginlega myndar hið svokallaða Alhliða líkan. Í fyrsta bindinu sem er nýkomið út er talað um jarðarkerfið. Annað bindi er væntanlegt nú í haust en það mun fjalla um lífkerfið, en þriðja og síðasta bindið er í vinnslu en það mun fjalla um alheimskerfið, þ.e. stjörnufræði, eðlisfræði og efnafræði.

Fyrir áhugasama, þá er hægt að kaupa rafræna útgáfu af fyrsta bindinu og einnig af samantekt, sjá undir Netverslun UM hér til hægri. Stefnt er að stærri pöntun bókarinnar til Íslands til endursölu hér, síðar á þessu ári.

Færslur í þessu bloggi munu innihalda efni úr fyrsta bindi og um annað efni tengt því, þar til næsta bindi kemur út en þá víkkar umræðuefnið töluvert.

Í sambandi við uppruna eldgosa út frá flóðkröftum sem ég greindi frá fyrir fáeinum dögum síðan, þá er gott að skilja lögmálið um núning og hita. UM hefur á ný gefið út sýnishorn úr fyrsta bindinu sem er undirkafli 5.3 - Hraun-núnings líkanið, smellið hér til að lesa.

Áður hef ég birt hlekk á sýnishorn um hvernig myndun kristalla gengur fyrir sig, hér er sá hlekkur aftur.

Gler er ekki kvars

Kvars (e. quartz) er algeng steind á jörðinni, reyndar svo algeng, að hún er nánast allsstaðar fyrir hendi í nánast öllum jarðfræðilegum umhverfum. Meira en 98% allra steinda sem finnast í náttúrunni er einmitt byggt á kvars.

Þar sem það er markmið okkar að afhjúpa leyndardóma um uppruna bergs, þá hlýtur einn af megin lyklum þess að felast í því að skilja eiginleika og uppruna kvars.

Kvars er kísildíoxíð (SiO2) en gler er það líka. Samt er kristaluppbyggingin ekki sú sama í þessum tveimur efnum og eiginleikar þeirra mismunandi, en það á eftir að skipta máli. Hér eru nokkrir eðliseiginleikar kvars og glers bornir saman:

Hér sést að herða, eðlismassi og brotstuðull kvars og glers eru mjög svipaðir, en þegar kemur að varmaleiðni, þá leiðir kvars u.þ.b. 1000 sinnum betur heldur en gler. Þessi mismunur orsakast af mismunandi kristaluppbyggingu þessara tveggja efna. Gler myndast þegar berg bráðnar, enda leiðir það varma illa áfram. Kvars hinsvegar getur aldrei myndast við bráðnum bergs. Þetta þýðir að kvars getur ekki myndast í storkubergi og miðað við kviku-falskenninguna, þá ætti kvars ekki að geta myndast yfir höfuð ef gert er ráð fyrir að allt berg hafi einhverntímann verið bráðin jörð.

En við hvaða aðstæður myndast kvars og hvaða sögu segir það okkur um myndun jarðarinnar?

Við rannsókn á kvarsi hefur komið í ljós, að kristaluppbygging náttúrulegs kvars eyðileggst við u.þ.b. 500°C, við venjulegan loftþrýsting og umbreytist þá í beta kvars, sjá mynd hér við hlið. Athugið að þessi ástands skýringarmynd lýsir ekki beint ástandinu (Phase), heldur er hér hægt að fletta upp í hvaða ástandi SiO2 mun vera við ákveðið hitastig og ákveðinn þrýsting þegar það myndast. Ekki er hægt t.d. að búa til kvars með því að kæla það niður undir 500°C. Þegar efnið er orðið að gleri eða beta kvars, getur það aldrei orðið að náttúrlegu kvarsi aftur!

Af því leiðir grundvallarspurningin: Ef kvars getur ekki myndast úr storkubergi, hvernig myndast það þá? Svarið gef ég að hluta til að sinni: í vatni.

Til íhugunar skil ég eftir hjá lesendum þetta: Ef jörðin var glóandi kvikubolti í upphafi sögu hennar, hvers vegna finnum við ekki gler í staðinn fyrir kvars í svo mörgu bergi?

Meira um kviku-falskenninguna

Smá eðlisfræði fyrir þá sem hallast enn að því að jörðin sé heit kvika að innan. "Nútíma vísindi" segja að jörðin hafi myndast með aðsópi efna í árdaga sólkerfisins, fyrir hvað, 3-4 milljörðum ára síðan. Milljarðar ára sko, ekki milljónir. Jörðin er hnöttótt, þ.e. hún er kúla, en það er sterk vísbending um það að hún hljóti að hafa verið í fljótandi formi þegar hún myndaðist. Þó svo að það sé rétt, þá var það ekki heit kvika.

Allir skilja að manni verður verulega kalt ef maður fer út í frostveður á skyrtunni en ekki eins kalt ef klæðst er þykkri úlpu. Við köllum þetta einangrun, en hve þykk þarf einangrun jarðarinnar að vera til þess að halda inni hitanum í fleiri milljarða ára? Hvers vegna er jörðin ennþá heit eftir allan þennan tíma?

Jarðskorpan er, samkvæmt "nútíma vísindi", einangrun jarðarinnar sem heldur hitanum inni í henni. En nú er svo gífurlega langur tími liðinn, að jörðin ætti löngu vera orðin útkulin og hörðnuð. Þetta vita vísindamenn og hafa þeir komið með aðra falskenningu ofan á hinni fyrstu til að réttlæta kvikukenninguna, líkt og lygari sem reynir að bjarga sér með annarri lygi. Vísindin útskýrir áframhaldandi varma í jörðinni með því að segja að hrörnun geislavirkja efna eigi sér stað sem gefur af sér hita, líkt og kjarnorkuver. Þetta á ekki við nein rök að styðjast og er auðvelt að hrekja þessa falskenningu.

Ef það er rétt að geislavirk efni séu að hrörna í innviðum jarðar og sé það rétt að eldgos sé kvika úr möttli jarðar, þá ætti rennandi hraun að vera geislavirkt. Hefur einhver séð svona skilti?

Aldrei nokkurn tíma hefur mælst geislavirkni í eldsumbrotum! Það mun heldur aldrei mælast nein geislavirkni í glóandi hraunum, vegna þess að uppruni þeirra er ekki í kviku og hvað þá í geislavirkri kviku.

Önnur mjög sterk vísbending um að jarðhiti geti ekki stafað af geislavirkum efnum, er að skoða geislavirk efni í náttúrunni. Úran-238 er eitt slíkra efna, en hvar er hægt að finna úran? Svarið er, við yfirborð jarðar en ekki djúpt undir yfirborðinu! (Þetta er í raun efni fyrir aðra grein: hvers vegna finnum við þunga málma eins og úran, gull og járn við yfirborð jarðar en ekki í djúpum námum? Ef jörðin var glóandi heit í árdaga, hversvegna féllu ekki þungu efnin til botns á meðan allt var fljótandi?)

En segjum sem svo að úran sé samt að finna inni í jörðinni eins og vísindamenn halda fram, myndi það virkilega viðhalda þennan gífurlega hita? Sá sem þekkir sig til með geislavirk efni, hann veit að þau eru ekki heit. Það er hægt að snerta úran málmgrýti án þess að brenna sig! Ef þú ert að hugsa um kjarnorkuver akkúrat núna sem hefur gífurlega heitan kjarnaofn, þá skulum við hafa í huga að það er mjög ónáttúrlegt fyrirbrigði þar sem búið er að safna því saman og verkfræðilega búið að stjórna hrörnuninni í samfleytta keðjuverkun (kjarnokusprengja er aftur á móti óstjórnuð keðjuverkun).

Við þessu síðasta atriði hef ég séð texta frá vísindamanni sem bætir ofan á falskenningarstaflann og segir að þetta taki nú tíma fyrir varmann í geislavirku efnunum að safnast upp. Tíma? Við getum alveg eins sagt að við setjum upp pott með vatni á helluna en setjum á lægstan hita í þeirri von að "með tímanum" muni vatnið sjóða.

Nú eru úthafsflekarnir miklu þynnri (um 8 km) heldur en meginlandflekarnir (30-40 km). Með svona þunnum úthafsflekum, ættu sjávarbotnar þá ekki að vera einhvers konar "gólfhiti", þar sem ákveðið varmaflæði kæmi upp um? Ekki mælist neitt svoleiðis! Samkvæmt kvikukenningunni, þá ætti að jörðin að geisla út varma, einkum á botni sjávar. 

Síðustu rökin gegn kviku-falskenningunni (en þau eru mörg!) eiga uppruna sinn í nýrri tækni árið 1993. Öll þekkjum við sónartæknina en ófrískar konur geta séð myndir af fóstrinu sínu með þessari tækni. Byggt á sömu hugmynd, þá hafa mjög næmir jarðskjálftamælar verið settir upp á mismundandi stöðum í heiminum til þess að fíngreina jarðskjálftabylgjur. Þar sem bylgjurnar ferðast á mismiklum hraða eftir hitastigi, þá geta þessir mælar tekið sneiðmyndir af jörðinni með tilliti til hitastigs. Gerðu menn sér miklar vonir með þessari tækni en niðurstöðuna má sjá á næstu mynd.

Rauði liturinn þýðir heitari blettir en bláir kaldari. Menn bjuggust við að sjá myndir sem væru bláar efst og rauðar neðst en raunin var allt önnur! Hér sést að jafnvel svæði fyrir neðan jarðhitasvæði eru köld! Því miður hafa vísindamenn allt of lítið fjallað um þessar niðurstöður. Hvað hefðu þeir svo sem um þetta að segja? Að þeim hafi skjátlast allan tímann? Ég sé ekki betur en að hér sé bein sönnun fyrir því að kvikukenningin er röng.

Ég veit ekki hvort er verra, falskenningarnar sjálfar eða sú staðreynd að við erum að kenna þær í öllum skólum eins og um sannleik sé að ræða.