"Saga" raðaðra steingervingalaga

Í rúmlega tvær aldir hafa steingervingafræðingar kennt sömu gömlu söguna – að steingervingar sem finnast í setbergi „fylgja alltaf þeim næstu í þeirri sömu röð“:

Árið 1799 kom William Smith, enskur landmælingarmaður skurða, orðum á einum af megin hugmyndum sem jarðvísindin hvíla á – leið til að þekkja samanburðaraldur steinlaga. Hann benti á að steingervingar sem fundnir eru í setlögum ‚fylgja alltaf þeim næstu í þeirri sömu röð.‘ Steingervingar urðu þannig að lykli sem leyfði jarðfræðingum að þekkja hlutfallslegan aldur og röð steinlaga, án tillits til staðsetningar þeirra. (Marvel sand Mysteries of The World Around Us: General Consultant: Rhodes W. Fairbridge, Professor of Geology, Columbia University, The Reader‘s Digest Association, Inc., 1972, bls. 18).

Það er nokkuð furðulegt að grundvöllur allra vísinda steingervingafræðinnar er byggður á skoðun landmælingamanns skurða. Staðhæfing Smiths var að „steingervingar sem fundnir eru í setlögum fylgja alltaf þeim næstu í þeirri sömu röð.“ Þetta var kraftmikil og alger yfirlýsing, en hafði William Smith rétt fyrir sér eða skjátlaðist honum?

Eina leiðin til að vita, er að líta á steinana í setlögum frá mismunandi staðsetningum til að sjá hvort, eins og hann orðaði það, steingervingar „fylgja alltaf þeim næstu í þeirri sömu röð“! Síðustu rúmar tvær aldir hafa þúsundir steingervingafræðingar haft ríflegan tíma til að koma með dæmi um slík lög, en hver er útkoman og hvar eru dæmin? Svar:

Fyrir lesenda UM kemur þetta ekki mikið á óvart. Nútíma jarðfræði setur oft allt sitt á eitt spil og þegar menn komu fram með þessa „megin hugmynd“, virtist hún falla náttúrulega inn í þann hugsunarhátt sem kominn var á stofn í nútíma jarðfræði.

Maður sem fór til nokkurra jarðfræðinga og steingervingafræðinga fyrir nokkrum árum, varð heldur betur hissa þegar hann spurði þá hvert hann gæti farið og fundið lög steingervinga sem fylgja þeim næstu í réttri röð þróunar. Enginn gat sagt honum staðsetningu, reyndar allir sem spurðir voru sögðu í grunninn það sama:

Það sýndi sig að eini staðurinn þar sem nútíma vísindi sjá lög steingervinga í röð er í manngerðum söfnum. Í þessum söfnum getur forstöðumaðurinn ‚skapað‘ hvaða lög sem er, með hvaða steingervingum sem þeim þóknast að sýna, sem eru auðvitað alltaf settir í röð samkvæmt þróunarkenningunni með þróuðustu lífveruna efst. Hins vegar krefjast raunveruleg vísindi að slík lög séu skráð einhversstaðar í náttúrunni, ef þau eiga að teljast sem raunveruleg framsetning steingervingaskrárinnar.

Eftir að hafa heimsótt náttúrusöfn um víðan heim í tvo áratugi, var ekki eitt einasta náttúrulegt dæmi um röð steingervingalaga nokkurn tímann fundið. Ekki einu sinni ljósmynd né lýsing á raunverulegri ‚röð steingervingalaga‘ var sýnd. Hvað þýðir þetta?

Nærtækasta dæmið sáum við þegar vísað var í röð steingervingalaga eins og ofangreind mynd um fræðilegan aldur steingervinga spendýra sýnir. Hins vegar sýndi skýringamyndin ekki raunverulegar ljósmyndir af gilinu sem sýnir hina meintu röð steingervinga. Í skýringamyndinni eru aðeins gefnar tölur sem tákna fræðilegan aldur sets með steingervingum frá öllum Bandaríkjunum. Ekki er vitað til þess að einhver hafi nokkurn tímann lagt fram skýrslu sem sýnir staði um allan heim með röðum laga með mörgum steingervingum sem passar við þróunarkenninguna. Ef steingervingarnir væru raunverulega lagskiptir eins og William Smith lagði til, þá væri vissulega löngu búið að gera grein fyrir þeim lögum sem sýna þá röð.

Steingervingafræðingar og jarðfræðingar geta ekki tekið eftir því að regla Smiths um röð dýraríkisins hefur aldrei verið sýnd í raunverulegum lögum sem sjást djúpt í gjám. Smith byggði hugmyndum sínum á athugunum í skurðum, þverskurðum vega- og járnbrautagerðar og frá grjótnámum um allt Stóra-Bretland til að þróa jarðfræðikort yfirborðs á landinu árið 1815 (sjá mynd). Raunar táknar steingervingasafn Smiths engan veginn gott mat á hugmyndum hans um röð dýraríkis og hann kynnti það heldur aldrei sem slíkt. Þegar það var gefið út, var kort Smiths ekki álitið sem mikilvæg uppgötvun. Það var fyrst litið á það þannig eftir ritstuldinn á því af jarðfræðingum og öðrum vísindamönnum sem sáu röngu regluna um röð dýraríkis sem stuðning fyrir þróunarkenningunni.

Um allan heim eru flestir steingervingar fundnir nálægt, eða jafnvel á yfirborðinu en fáir finnast neðarlega í setlögum. Þetta er nákvæmlega þar sem Smith safnaði sínum gögnum – á eða nærri yfirborðinu. En nútíma vísindi kom upp með ‚sögu‘ í kringum William Smith, sem breytti honum í nokkurskonar mikilmenni í vísindum, poster-boy sem á að hafa gert merkis uppgötvun. Þetta ætti að vera góð áminning fyrir alla þá sem leitast eftir vísindalegum sannleik, að maður ætti alltaf að draga allt í vísindum í efa með opnum hug.

Þegar þeir horfast í augu við raunveruleikann, munu nútíma vísindamenn líklega segja, „að sjálfsögðu getum við ekki séð neina staði sem vitnar um steingervingaskrána.“ Þeir vita að enginn slíkur staður sé til, þannig að þeir detta í gömlu vísindafjarveruna um jarðfræðilegan tíma og rof. Þrátt fyrir meinta uppgötvun Williams Smith á raunverulegum steingervingalögum, þá er skortur á raunverulegum sönnunum í dag vísað á bug á þeim forsendum að ‚með tímanum eru steingervingalögin skoluð burt og við ættum ekki að vænta þess nokkurn tímann að finna rétta röð steingervinga.‘