Ný veðurhugtök

Með þeirri nýju uppgötvun að stórir jarðskjálftar hita jarðskorpuna og andrúmsloftið töluvert, getum við útvíkkað þá sýn til að taka tillit til smærri jarðskjálftahrinur og svokallaða þögla jarðskjálfta. Þessir hita einnig jarðskorpuna og hafa áhrif á veðrið – bara í minna mæli en þó á stærri svæðum. Allir vita að sjávaröldur hætta aldrei – en þær breytast þó, allt eftir flóðkrafta frá tunglinu, sólinni og frá öðrum áhrifum. Vindur hefur mikil áhrif á sjávaröldur en vindar koma frá hæðum sem myndast vegna jarðskjálfta, eins og brátt mun koma fram.

Flóðkraftar frá tunglinu og sólinni valda einnig jarðfallahitun sem er skilgreind þannig:

Jarðfallahitun – Hinn stöðugi núningshiti jarðskorpunnar frá flóðkröftum.

Hið mikla magn af vatni undir yfirborði jarðarinnar sem skrifað er um í vatnplánetulíkaninu er greinilega eitthvað sem jarðfallahitun hefur áhrif á, á hátt sem ekki var hægt að ímynda sér áður – bæði eðlisfræðilega og líffræðilega. Það er nú bara nýlega sem við höfum komist að raun um það umhverfi sem er til staðar undir yfirborði jarðarinnar, umhverfi sem vissulega mun kalla fram nýja vísindagrein fræðigreinar sem enn hefur ekki hlotið nafn. Upphitunin á neðanjarðar vatni með jarðskjálftum, eða jarðföllum, er algerlega ný hugmynd. Með því að sameina kraftana þrjá í eitt orð, þá fáum við nýtt hugtak sem mun vera notað hér eftir – vaskjávarmi.

Vaskjávarmi: Jarðskjálftahitað vatnskerfi í jarðskorpunni sem myndar háþrýstikerfi í andrúmsloftinu sem breytir veðri.

Þetta nýyrði er samsett úr vatn, jarðskjálfti og varmi.

Vaskjávarmi myndast á svæðum í efri hluta jarðskorpunnar þar sem töluvert vatn er til staðar og verður fyrir fjölda jarðskjálfta. Ferli vaskjávarma myndar gös sem rísa inn í andrúmsloftið og breyta veðrinu. Í efri hluta jarðskorpu meginlandanna mynda þessi jarðskjálftahitaða vatnsgufukerfi viðburði hæða og lægða sem stjórna veðurhringrásum. Í jarðskorpu úthafanna hefur jarðskjálftahitaði sjórinn áhrif á hnattræn veðurmynstur og óveður (t.d. El Niño og La Niña).

Vaskjávarmi er mjög svipað hugtak og vaþrývarmi sem lýst er í vatnsplánetulíkaninu, en bæði hugtökin lýsa umhverfi vatns inni í jarðskorpunni sem verða fyrir hækkuðu hitastigi og þrýstingi. Í vaskjávarma sleppa gös (aðallega vatnsgufa) í jarðskorpu meginlandanna, og upphitaður sjór í jarðskorpu úthafanna, sem hvort fyrir sig rís upp á yfirborðið. Þessi vatnskerfi eru drifin af stjarnfræðilegum lotum og hafa þau áhrif á mörg skammtíma og langtíma veðurlotum sem fólk getur fylgst með.

Þegar vatn breytist úr vökvaform í gasform, gufar það upp. Ástæðan fyrir því að uppgufað vatn er svo mikilvægt fyrir veðrið í lofthjúpnum, er að vatn eykur rúmmál sitt 1700-falt þegar það gufar upp við sjávarmál. Að skilja uppruna vatnsgufunnar er lykillinn að skilningi okkar að breytingu á veðrinu á jörðinni.

Uppgufun er ein tegund gufumyndunar og í nútíma veðurfræði eru til tvenns konar uppgufun: uppgufun frá kyrru vatni og útgufun frá plöntum. Útgufun á sér stað þegar laufblöð, trjábolir, blóm eða rætur leysa vatnsgufu út í andrúmsloftið. Gnóttargufun er hugtak sem felur í sér bæði uppgufun og útgufun, báðar þær leiðir sem flest öll vatnsgufa er talin koma inn í andrúmsloftið.  Þegar vatn er í föstu formi, eins og ís eða snjór, getur það einnig orðið að vatnsgufu með ferli sem kallast þurrgufun. Þetta er þó mjög hægfara ferli og er ekki talið hafa áhrif á veðrið af neinu ráði.

Gnóttargufun og þurrgufun er ekki ábyrgt fyrir þeirri vatnsgufu sem berst inn í andrúmsloftið í gegnum vaskjávarma ferlið sem lýst var hér að ofan. Þess vegna var nýtt hugtak fundið upp til að lýsa uppgufun vatns vegna vaskjávarma undir yfirborði jarðar – innri uppgufun. Þetta nýlega uppgötvaða ferli er skilgreint sem:

Innri uppgufun – Sú skjóta uppgufun og losun vatns í jarðskorpunni upp í andrúmsloftið

Jafnvel þótt uppgufun, útgufun og innri uppgufun hafi bein áhrif á hringrás vatnsins, getur bara innri uppgufun breytt umtalsverðu magni af vatni í vatnsgufu á skjótan hátt, með útþenslustuðul upp á 1700 við sjávarmál. Þegar mikið magn þessarar gufu er losuð með vaskjávarma ferli, erum við að tala um myndun nýrra veðurmynstra.

Innri uppgufun er stór þáttur veðurfræðinnar, en loftslagsvísindi þarfnast hugtaks sem lýsir allt náttúrulega ferli vatnsuppgufunar sem gerast á jörðinni, hugtak sem inniheldur uppgufun, útgufun, innri uppgufun, gnóttargufun og hvert annað ferli uppgufunar sem hefur áhrif á andrúmsloftið, þar með talið viðbótin á vatnsgufu frá geimnum. Þessu gæti verið lýst með hugtakinu: allsherjar uppgufun.